هویت ملی و قومی،مانند دیگر پدیدار های اجتماعی،مقوله ای تاریخی است که در سیر حوادث و مشی وقایع تاریخی پدیدار میشود،رشد میکند،دگرگون میشود و معانی دگرگون و متفاوت پیدا میکند. هویت ملی و قومی از تصور تمایز و رویارویی میان«ما»یا«خودی ها»در برابر دیگران یا بیگانگان نشست میگیرد.این احساس دو گانگی میان ما و دیگران اگر در حد اعتدال و معقول باشد میتواند همچون نیرویی برای همیاری و اعتلای فرهنگی ظاهر شود و اگر به قلمرو تعصبات و دشمنی ها و کینه توزی های ملی و قومی و نژادی درآید و یا به بهانه ی چالش یا تعصبات ملی و قومی به نفی و انکار و تمسخر میراث فرهنگی خویش بنشیند،نیرویی ویرانگر خواهد شد،زاینده ی دشمنی و ستیزه جویی. در این کتاب پس از بررسی فشرده ی دیدگاه های مربوط به هویت قومی و ملی،که بازسازی هویت ایرانی را در دوران ما شکل داده و به تصویر کشیده اند،تحول تاریخی هویت ایرانی در دوران پیش از اسلام سده های میانه ی اسلامی تا دوران صفویه،پیدایش هویت شیعی ایرانی در دوره ی صفوی و سرانجام پیدایش تطور و هویت ملی ایرانی در قرن های نوزدهم و بیستم میلادی بررسی و تحلیل میشود.احمد اشرف، جامعه شناس، پژوهشگر و نویسنده، متولد سال 1313 است. وی که یکی از بانیان اصلی دانشنامه  ی ایرانیکا به حساب می آید، سابقه ی تدریس جامعه شناسی و تاریخ اجتماعی ایران را در دانشگاه های پنسیلوانیا، کلمبیا، پرینستون و دانشگاه تهران دارد.