کتاب‌هایی هستند که تمام نمی‌شوند. کتاب‌هایی که زندگی‌ات را به قبل و بعد تقسیم می‌کنند؛ کتاب‌هایی که شخصیت و مسیر زندگی و جهان‌بینی‌ات را برای همیشه تغییر می‌دهند. کتاب اخلاق اسپینوزا برای من از این دست کتاب‌هاست. چه اولین بار که سال‌ها پیش سر کلاس خواندیمش، چه حالا که دوباره خواندمش، این بار بسیار بسیار عمیق‌تر و دقیق‌تر، انگار که چیزی برای همیشه در من تغییر کرد و می‌دانم که تا روزی که بمیرم اگر باز هم فرصت کنم بخوانمش، قطعاً باز هم تغییر خواهم کرد چون این کتابی است که تمام نمی‌شود: هست، هست و هست.

نوشتن درباره‌ی این کتاب خیلی برایم سخت است، نزدیک ۱۰ ماه طول کشید تا به حدود ۲۰ نفر دیگر کمک کنم تا از زیروبم اندیشه‌ی اسپینوزا سردربیاورند. آن‌قدر در این ده ماه در موردش صحبت کرده‌ام که دیگرانگار حرف‌هایم بخشی شهودی از من شده‌اند و به کلام درآوردن‌شان مشقت‌بار و چالش‌برانگیز است. همین بس که فلسفه‌ی اسپینوزا فقط دیدگاه متفاوتی درباره‌ی خداوند و جهان و جوهر و انسان ارائه نمی‌کند، فلسفه‌ی اسپینوزا برخلاف متافیزیک پیچیده‌اش، تماماً درباره‌ی زندگی است، به انسانی‌ترین و ملموس‌ترین شکل ممکن. 

 در اینجا به یکی از هزاران نقل‌قول موردعلاقه‌ام از اسپینوزا اکتفا می‌کنم:

من می‌گویم که وظیفه‌ی انسان عاقل است که از غذاهای مطبوع و نوشیدنی‌های گوارا، تا حد اعتدال تغذیه کند و با استفاده از عطرها، از زیبایی گیاهان سرسبز، آرایش، موسیقی، ورزش، تماشاخانه و نظایر آن‌ها که انسان می‌تواند، بدون ایذاء دیگران از آن‌ها بهره‌مند  گردد خود را نیرو دهد و قوت یابد. زیرا بدن انسان از اجزای کثیری که طبیعتاً با هم مختلف‌اند و پیوسته به تغذیه جدید و متنوع احتیاج دارند ترکیب یافته است. به‌طوری که تمامی بدن به‌طور مساوی مستعد انجام همه‌ی اموری است که در عین حال امور کثیری را بفهمد. این روش زندگی بهتر از همه هم با اصول ما سازگار است  و هم با روش معمول زندگی. بنابراین هیچ روش زندگی بهتر و توصیه‌کردنی‌تر از این نیست.

و در نهایت، اسپینوزا بیش از هر آموزگاری به من بردباری را یاد داد؛ چون حالا دیگر می‌دانم «هر چیز عالی همان‌قدر که نادر است دشوار هم هست.»