در آغاز کتاب به موقعیت تاریخی گرگان و استرآباد، نیز به اوضاع تاریخی و سیاسی ایران در قرن دهم و یازدهم هجری، اشاره می شود. سپس زندگی، احوال، اندیشه ها و آثار محمدباقر بن محمداسترآبادی مشهور به میرداماد و در پی آن، شرح احوال و آرا و آثار میرزا ابوالقاسم موسوی فندرسکی بررسی می گردد. یادآور می شود دو جنبه ی اساسی، افکار میرداماد را از سایر حکمای عصر او متمایز می کند: نخست چگونگی نظم و نسق رسالات اوست و دیگری اندیشه ی او در موضوع حدوث دهری که نقطه ی عطف و محور همه ی آثار وی است. به طور کلی دو مطلب عمده از فلسفه ی میرداماد که نمایانگر اندیشه ی اوست عبارت اند از: یکی برداشت خاص او از زمان یا به تعبیر دیگر همان ساخت مابعدالطبیعی (متافیزیکی) جهان که در نحوه ی برداشت او از زمان بازتافته است. دیگر، موضوع و نظرگاه او درباره ی مساله ی ربط ماهیت با وجود به یک دیگر و طرفداری او از اصالت ماهیت.