«شوپنهاور»، این فیلسوف قرن نوزدهمی می‌گوید: "برای این‌که بتوانی تمام زوایای مشکلت را ببینی، باید به پنجاه سال بعد بروی و از طرف مخالف یک تلسکوپ، به آن بخش از آینده و خود واقعی خود نگاه کنی. بدین سان می‌توانی با آگاهی کافی تصمیم بگیری". شاید این نظریه، قلّاب ضعیفی برای آویختن یک کتاب به آن به نظر بیاید اما، «جرارد داناوان»، این نویسنده‌ و شاعر توانمند و با استعداد ایرلندی از پس این مهم برمی‌آید.
‌
«تلسکوپ شوپنهاور» اولین رمان «داناوان» که تفسیری خودآگاهانه درباره‌ی جنگ و خشونت است، رمانی‌ست پیچیده و مبتکرانه، هرچند که خود را در بازی با قراردادهای ادبی بسیاری گرفتار کرده است با آن شروع درخشان و وهم‌انگیزش: مردی که با نام "نانوا" خواهیمش شناخت در سکوت برف با لوله‌ی اسلحه‌ای که نشانه‌اش رفته راه می‌پیماید و بعدتر در مزرعه‌ای شروع به کندن گودالی می‌کند و اینجاست که مرد دوم، "معلم" تاریخ وارد داستان می‌شود. این دو مرد بی‌نام و ناشناس، در یک شهر ناشناس و جنگ‌زده‌ی قرن بیستمی اروپایی ظاهرن، در طی یک صبح تا عصری یخ‌زده و سرد و برفی (انگار که تخصص «داناوان» رمان‌های برفی‌ست)، در حال گفت‌وگوهای فلسفی در مورد اخلاق و ظلم انسانی و البته تاریخ هستند. نشخوارهای فلسفی این مردان حول نمونه‌های تاریخی شر و همچنین گذشته‌ی مخفی نانوا که به نوعی با وقایع اخیر در شهر ویران شده مرتبط است، با روایت شخص نانوا می‌چرخند و بخش اعظم این روایت، نانواست که مشغول به حفر گودالی بزرگ است و به سؤال‌های سخت معلم تاریخ پاسخ می‌دهد. صحبت‌ها اینان در یک حلقه‌ی بسته‌ی خودآگاه می‌افتد و نمونه‌هایی از تواریخ بی‌رحمانه را به‌سوی یکدیگر پرتاب می‌کنند، از حمله‌ی چنگیزخان مغول بگیر تا جنگ جهانی دوم و جنگ شهر درسدن و از آن‌جایی که این نانوای تنهای ما، همنشینی با کتاب‌ها را به آدم‌ها ترجیح می‌دهد، بحث‌های تاریخی بین این دو بسیار جذاب می‌شوند و البته، همین گفته را می‌توان به کلّ رمان تعمیم داد.
‌
«داناوان» اجازه می‌دهد کتابش از خودش دور شود اما، ما این‌جا با یک نویسنده‌ی متفکر و مبتکر طرف حسابیم و اگر کمی صبر و حوصله به خرج بدهیم، از مراقبه‌های او در مورد شبح‌هایی که در اروپا می‌پلکند و لکّه‌های خونین دائمی‌ای که بر وجدان اروپا حک شده‌اند و شرارت‌هایی که مردان مرتکب می‌شوند، لذت خواهیم برد. و پس از این‌همه، «داناوان» چه پایانی برای این کتابش در نظر می‌گیرد...