لیست‌های کتاب

کتاب‌های انقلاب و دفاع مقدس برای نوجوان‌ها

محتوای فهرست از نامش کاملاً مشخص است. تلاش کردم کتاب‌هایی را جمع‌آوری کنم که از لحاظ ساختاری قوت بیشتری داشته‌اند و داستان و غیرداستان درهم‌اند. ترتیب فهرست براساس رده‌بندی سنی از کمتر به بیشتر است و احتمالاً این فهرست به روز خواهد شد.

کتاب‌های تاریخ اسلام برای نوجوان‌ها

در این فهرست تلاش کردم کتاب‌هایی را جمع‌آوری کنم که اغلبشان را خودم در کودکی و نوجوانی خواندم و به نظرم برای آشنایی نوجوان‌های امروز با تاریخ اسلام مناسب‌اند. تلاش کردم ترتیب فهرست از آسان‌تر به دشوارتر و از سن کمتر به بیشتر باشد. مثلاً کتاب های انتهای فهرست برای نوجوان‌های دوره‌ی دوم متوسطه مناسب‌تر است. قطعاً این فهرست می‌تواند غنی‌تر و بلندبالا‌تر باشد که این قسمت را به اهلش واگذار می‌کنم و احتمالاً با کمک شما به روز خواهد شد.

رمان‌های تاریخی-اساطیری برای نوجوان‌ها

رمان و داستان‌های تاریخ، داستان‌هایی هستند که در بستر یک حادثه‌ی تاریخی دور یا نزدیک اتفاق می‌افتند. گاهی اوقات این تاریخ با اساطیر و افسانه‌های ما در هم آمیخته می‌شود، مثل شاهنامه. بعضی از کتاب‌های این لیست، رمان‌های تاریخی خارجی هستند و تاریخ را براساس نقطه‌نظر خودشان روایت می‌‌کنند. داستان‌های خوبی که باید در مورد روایت تاریخی‌شان تأمل و تا حدی تردید داشت. (مثل داستان‌های مربوط به جنگ جهانی یا کتاب‌های جنیفر ای نیسلن) بعضی کتاب‌ها که روایت تاریخی آن‌ها بیش از حد مغرضانه بود را در فهرست نیاوردم (مثل کتاب شاگرد ته کلاس) داستان‌های مربوط به تاریخ معاصر ایران، علی‌الخصوص انقلاب و دفاع مقدس و همین‌طور تاریخ اسلام را در فهرست‌های دیگری جمع‌آوری کردم. ترتیب فهرست براساس صداقت روایت تاریخی از نگاه من است، به همین خاطر ابتدا کتاب‌های ایرانی و بعد از آن کتاب‌های غیرایرانی قرار داده شده. از مجموعه‌های چندجلدی فقط جلد اول آن اضافه شده و احتمالاً این فهرست به روز خواهد شد.

کتاب‌های معمایی-ماجراجویی برای نوجوان‌ها

ژانر معمایی و ماجراجویی به خودی‌خود از هم متفاوت هستند، ولی چون کتاب‌‌های معمایی نوجوان به معنی واقعی‌اش، یعنی دنبال مجرم و سرنخ بودن، کم هستند؛ این ژانر را در کنار ژانر ماجراجویی قرار دادم. خصوصاً که خیلی وقت‌ها در یک کتاب نوجوان، معما و ماجراجویی هم تنیده می‌شوند. کتاب‌هایی را که ژانر پررنگ دیگری داشتند (مثلاً تخیلی یا علمی-تخیلی) و در کنارش ماجراجویی هم بودند، در این فهرست قرار ندادم. آن‌ها را می‌توانید در فهرست‌های دیگر‌ پیدا کنید. ترتیب فهرست براساس سلیقه‌ی من و کاملاً شخصی‌ است، از مجموعه‌های چندجلدی فقط جلد اولشان را قرار دادم و احتمالاً این لیست به روز خواهد شد.

کتاب‌های کلاسیک برای نوجوان‌ها

نوجوان که بودم کتاب‌های کلاسیک خیلی کمی خوانده بودم، اصلاً احساس نمی‌کردم این کتاب‌ها هم قابل خواندن هستند. وقتی معلم شدم، بچه‌هایی را دیدم که "فقط" کلاسیک می‌خواندند و لذت می‌بردند. چاپ جدید و چاپ خلاصه‌ی کتاب‌های کلاسیک برای نوجوان‌ها، باعث شد که امروز خواندن این دسته کتاب‌ها برای این گروه سنی در دسترس‌تر و ساده‌تر باشد. تلاش کردم این فهرست به شیوه‌ای جایگذاری شود که ترتیب از آسان به دشوار یا از سن کم به سن بیشتر داشته باشد، کتاب‌های جلد مشکی نشر افق، خلاصه کتاب هستند ولی باقی نسخه‌ها کامل‌اند. در همه‌ی موارد ترجیح بر چاپ نشر افق (یا قدیانی) است، منتها بعضی از کتاب‌ها با چاپ این نشر در بهخوان موجود نبود و ناچار شدم نسخه‌ی ناشر دیگری را اضافه کنم. بعضی‌ از کلاسیک‌هایی که در فهرست موجود نیست (مثل بلندی‌های بادگیر) را اصلا دوست نداشتم برای همین در فهرست نگذاشتم و این یک علاقه‌ی کاملاً شخصی است. فقط جلد اول مجموعه‌ها در این فهرست گنجانده شده و احتمالاً باز هم تکمیل خواهد شد.

کتاب‌های تخیلی برای نوجوان‌ها

نوجوان که بودم خودم را پادشاه کتاب‌های تخیلی تصور می‌کردم، الان اما نه، جهان داستان‌های تخیلی این‌قدر متنوع و پیچیده شده که به طرز چشمگیری از آن جا ماندم و از آن عجیب‌تر که دیگر آن‌قدر‌ها از قصه‌های جدید تخیلی لذت نمی‌برم و دوباره و چندباره خواندن داستان‌های تخیلی قدیمی برایم جذاب‌تر است. این فهرست شامل کتاب‌های تخیلی نوجوانی‌ است که تا امروز خواندم و برای بالای ۱۲ ساله‌ها مناسب است‌ و مثل باقی کتاب‌های نوجوان سقفی ندارد و هر کسی کتاب نوجوان دوست داشته باشد، از آن لذت خواهد برد. تلاش کردم فهرست به ترتیب علاقه‌‌ام به کتاب‌ها باشد و این علاقه کاملاً شخصی است (کتاب‌های آخر فهرست را تقریباً دوست ندارم.) از مجموعه‌ کتاب‌ها فقط جلد اول‌شان را قرار دادم و احتمالاً این فهرست به روز خواهد شد.

کتاب‌های علمی-تخیلی برای نوجوان‌ها

تفاوت کتاب علمی-تخیلی با کتاب تخیلیِ خالی مسلماً در علمی بودن آن است. یعنی یک عنصر خارق‌العاده‌‌‌ای در داستان وجود دارد که ربطی به انواع علوم یا حوادثی در آینده دارد. علمی-تخیلی‌هایِ قدیمی، کماوبیش حوادث علمیِ امروز دنیا را نشانمان می‌دادند و علمی‌-تخیلی‌های امروز از چیزهایی مثل متاورس و هوش مصنوعی و جهان آینده حرف می‌زنند. فایده علمی-تخیلی خواندن چیست؟ از علمی که هیچ‌چیز راجع به آن نمی‌دانید، یک نگاه و چشم‌انداز پیدا می‌کنید، گرچه کم و ناقص، ولی بهتر می‌توانید آنچه ممکن است رخ بدهد را درک کنید. این چشم‌انداز حتی اگر از نقطه‌نظر محدود نویسنده باشد، باز هم مفید است. در این لیست تلاش کردم کتاب‌های علمی-تخیلی مناسب نوجوانان را که خوانده‌ام یک جا جمع کنم. بعضی از کتاب‌های این لیست را خیلی دوست دارم، بعضی را کمتر و بعضی را اصلاً. ولی به جهت کامل شدن فهرست همه یک جا هستند. لیست به ترتیب علاقه‌مندی من و تا حدی شخصی است. فقط جلد اول، مجموعه‌های چند جلدی در این فهرست ذکر شده است و لیست به تدریج کامل می‌شود.

کتاب‌های واقع‌گرا برای نوجوان‌ها

"واقع‌گرا" که همان معادل فارسی رئال است و کتاب‌های واقع‌گرای نوجوان، در مورد زندگی واقعی نوجوان‌هاست‌. دوستی، تنهایی، غم، بیماری، موفقیت... همه در نوجوانی. کتاب‌های واقع‌گرای این لیست اغلب مخصوص نوجوان‌های بالای ۱۲ سال یا کتابخوان‌های بالای ۱۰ سال است. در نگاه خودم این رده‌بندی هیچ سقفی ندارد؛ اگر شما از خواندن کتاب نوجوان لذت می‌برید این لیست برای شماست، اگر مربی یا والدین نوجوان هستید هم‌ کمک‌تان می‌کند کمی مثل نوجوان‌ها فکر کنید. از طرفی واقع‌گراهای نوجوان، اغلب کتاب‌های نرم و لطیف و امیدواری هستند که راحت و سریع خوانده می‌شوند و اغلب بعد از خواندنش احساس خوبی‌ دارید، برای همین همیشه سعی می‌کنم هر چند وقت یک بار، یک واقع‌گرای نوجوان بخوانم. کتاب‌هایی را که خوانده‌ام، به ترتیبی که دوست داشته‌ام در این لیست قرار دادم و این علاقه کاملاً شخصی است. فقط جلد اول مجموعه‌های چندجلدی، در لیست قرار دارد.