یادداشت فاطمه معروفی

        اروین دی. یالوم، روان‌درمانگر و نویسنده برجسته، در کتاب «انسان موجودی یک‌روزی» به سراغ یکی از بنیادی‌ترین موضوعات روانشناسی وجودی رفته است: مرگ. او در این اثر با ترکیب تجربه‌های درمانی خود و داستان‌پردازی قدرتمند، مرگ را نه‌تنها به‌عنوان پایانی اجتناب‌ناپذیر، بلکه به‌عنوان عنصری تعیین‌کننده در زندگی انسان بررسی می‌کند. یالوم معتقد است که مواجهه آگاهانه با مرگ می‌تواند منجر به زندگی معنادارتر و اصیل‌تر شود.

این کتاب مجموعه‌ای از روایت‌های درمانی است که در آن یالوم به‌عنوان روان‌درمانگر، بیماران خود را در مسیر مواجهه با اضطراب مرگ همراهی می‌کند. او با زبانی ساده اما عمیق، به بررسی ترس‌های انسانی و تلاش برای یافتن معنا در زندگی می‌پردازد.

خلاصه کتاب
کتاب از چندین داستان تشکیل شده است که هرکدام نمایانگر چالش‌ها، ترس‌ها و امیدهای بیماران یالوم هستند. شخصیت‌های این داستان‌ها، هر یک با ترس از مرگ به شکلی متفاوت مواجه می‌شوند؛ برخی با انکار، برخی با اضطراب فلج‌کننده، و برخی دیگر با پذیرش و تلاش برای ایجاد معنا در زندگی.
یالوم در این روایت‌ها نشان می‌دهد که چگونه اضطراب مرگ می‌تواند در پسِ مشکلات روانی دیگر، مانند افسردگی یا اضطراب عمومی، پنهان شود. او با رویکردی وجودی، بیماران را ترغیب می‌کند که به جای فرار از مرگ، آن را بپذیرند و از این پذیرش برای زیستن آگاهانه‌تر استفاده کنند.

پیام‌های کلیدی کتاب
۱.مرگ به زندگی معنا می‌دهد: یالوم تأکید می‌کند که آگاهی از مرگ می‌تواند به زندگی عمق و ارزش بیشتری ببخشد. اگر مرگ وجود نداشت، زمان و انتخاب‌های ما بی‌معنا می‌شدند.
۲.پذیرش اضطراب مرگ: تلاش برای انکار یا سرکوب اضطراب مرگ اغلب منجر به مشکلات روانی بیشتری می‌شود. یالوم نشان می‌دهد که پذیرش این اضطراب می‌تواند به رشد شخصی و آرامش منجر شود.
۳.زندگی در لحظه اکنون: یکی از پیام‌های مهم کتاب این است که ما تنها زمانی می‌توانیم از زندگی لذت ببریم که کاملاً در لحظه حال حضور داشته باشیم، به‌جای آنکه خود را درگیر ترس‌های آینده یا پشیمانی‌های گذشته کنیم.
۴.ارتباط انسانی: یالوم معتقد است که یکی از بهترین راه‌های مقابله با اضطراب مرگ، ایجاد ارتباطات عمیق و معنادار با دیگران است. این ارتباطات می‌توانند به زندگی ما معنا و هدف ببخشند.

نقاط قوت کتاب
۱.ترکیب روایت و روانشناسی: یالوم با استفاده از داستان‌های واقعی بیماران، مفاهیم پیچیده روانشناسی وجودی را به زبانی ساده و جذاب توضیح می‌دهد.
۲.نگاه انسانی: برخلاف برخی نویسندگان که مرگ را صرفاً به‌عنوان یک مفهوم فلسفی یا بالینی بررسی می‌کنند، یالوم از زاویه‌ای انسانی و همدلانه به موضوع می‌پردازد.
۳.کاربردی بودن: کتاب تنها به ارائه نظریه‌ها محدود نمی‌شود، بلکه به خوانندگان نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از این مفاهیم در زندگی روزمره استفاده کرد.

نقاط ضعف کتاب:
۱.تمرکز زیاد بر تجربه‌های درمانی: برای برخی خوانندگان، تمرکز زیاد بر جلسات درمانی ممکن است جذابیت داستانی کتاب را کاهش دهد ( ولی خب حقیقتا برای منِ روانشناس که بخش ریادی از زندگیم جلسات درمان هست جالب بود)
2. استفاده از کلمات و مفاهیم تخصصی: برخی از ایده‌های یالوم ممکن است برای افرادی که با روانشناسی یا فلسفه وجودی آشنا نیستند، پیچیده به نظر برسد.

تحلیل روانشناختی:
از دیدگاه روانشناسی وجودی، اضطراب مرگ یکی از چهار دغدغه اساسی انسان است که همراه با آزادی، تنهایی، و بی‌معنایی شکل می‌گیرد. یالوم در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه ترس از مرگ می‌تواند به مشکلات روانی مختلفی منجر شود و چگونه می‌توان با پذیرش آن، به زندگی معنا بخشید.
رویکرد او مبتنی بر ایده‌های فلاسفه‌ای مانند هایدگر و سارتر است که معتقد بودند مواجهه با مرگ می‌تواند به زندگی اصالت و ارزش ببخشد. به‌عنوان مثال، یالوم به مفهوم «مرگ به‌عنوان آینه» اشاره می‌کند؛ او معتقد است که آگاهی از مرگ می‌تواند مانند یک آینه عمل کند و ما را وادار کند که انتخاب‌ها و اولویت‌های خود را بازبینی کنیم.

پیشنهاد برای مخاطبان:
این کتاب برای افرادی که به دنبال درک عمیق‌تری از خود و معنای زندگی هستند، بسیار ارزشمند است. اگرچه موضوع مرگ ممکن است در ابتدا دلهره‌آور به نظر برسد، اما یالوم نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از این اضطراب به‌عنوان فرصتی برای رشد و تغییر استفاده کرد.

نتیجه‌گیری:
«انسان موجودی یک‌روزی» کتابی است که خواننده را به تأمل درباره بزرگ‌ترین حقیقت زندگی وادار می‌کند. یالوم با رویکردی انسانی و عمیق، به ما یادآوری می‌کند که مرگ نه‌تنها پایانی ترسناک، بلکه بخشی ضروری از زندگی است که می‌تواند ما را به سوی زیستن بهتر هدایت کند.

اگر سوگی رو تجربه کردید میتونید کتابهای یالوم رو  در کنار لیست کتابهایی که در مورد سوگ منتشر کردم مطالعه کنید 🩵