روایت زندگی حسن ارفع یا ارفع السلطان یکی از جذاب ترین روایت‌ها از تاریخ معاصر ایران است به خصوص که برخلاف روال مرسوم ما با خاطرات یک فعال سیاسی یا روشنفکر روبرو نیستیم و تحولات ایران را از دریچه چشم یک نظامی می‌خوانیم.
ارفع پسر پرنس ارفع از ایرانیان بانفوذی بود که سالها در تفلیس، پاریس، شوروی، آمریکا و ایران زندگی کرده بود و به سبب تسلطش به زبان‌های خارجی توانسته بود دل شاهان قاجار را برباید و جز قدرت و نفوذ برای خود ثروت هنگفتی نیز فراهم آورده بود.
طبیعی است که فرزندان پرنس ارفع نیز در دل همین ارتباطات رشد کردند و حسن ارفع نیز با الهام از روابط پدر به مسائل نظامی علاقه مند شد و در ارتش عثمانی و ترکیه و سوییس و فرانسه آموزش دید و در بازه های زمانی مختلف به ایران نیز سفر کرد و در ارتش ایران نیز مشغول به خدمت شد و مسئولیت های مهمی را بر عهده داشت. 
کتاب روایت مفصل ارفع است از سالهای جنگ جهانی اول و دوم، دیدارهای پیاپی او با شاهان ایران، ارتباطات گسترده او و همسر روسش با سیاستمداران، تاجران در دنیا و حتی افرادی مثل پیکاسو و خانواده اش! 
ارفع تقریبا از زمان احمد شاه به ایران آمد و با روی کار آمدن رضا خان پس از کودتای ۱۲۹۹ به قسمت های پر آشوب ایران از گیلان و کردستان گرفته تا بلوچستان و جنوب سفر کرد و در کنار دیگر ارتشی‌ها به سرپرستی رضاخان در سرکوب شورش عشایر و قبایل نقش مهمی ایفا کرد توصیفات نویسنده در مورد این سفرها و جنگ‌ها ناب و در نوع خود منحصر به فرد است. 
نویسنده کتاب را در دهه چهل و در روزگار محمد رضا شاه نوشته است. شاه جوانی که ارفع در دانشکده افسری معلم او نیز بود. لحن وی در برخی مواقع به خصوص در ستایش از رضا شاه رنگ چاپلوسی و تملق می‌گیرد اما به لحاظ تاریخی حاوی دروغ و یا جعل خاصی نیست اگرچه با نزدیک شدن به پایان کتاب به خصوص در روایت های ارفع از کودتای ۲۸ مرداد روایتی کاملا شاه دوستانه را میخوانیم که امروزه اطلاعات تاریخی آن را رد می‌کنند. 

حسن ارفع در سمت های مختلفی در ارتش شاهنشاهی ایران خدمت کرد و معروف بود که از پدران نظم دهی و منظم سازی ارتش ایران به خصوص سواره نظام آن بوده است چرا که سالها در خارج از ایران و در کشورهای مختلف آموزش نظامی دیده بود. او همزمان با انقلاب اسلامی از کشور خارج شد و در سال شصت و پنج در موناکو درگذشت شاید کمتر انسانی را پیدا کنیم که در طول حیات خودش رهبران جهان و پنج شاه ایران را دیده باشد.

پ.ن: با تشکر از مترجم عزیز کتاب آقای صالحی که این اثر جذاب را به بنده هدیه دادند. 

#حسن_ارفع
#در_زمانه_پنج_شاه
#نشر_ماهی