یادداشت مجتبی شاهسون

        دوپامین، ملکولی با خواص شگفت انگیز 
دانیل. ز. لیبرمن – مایکل. ای. لانگ
کتاب «دوپامین، ملکولی با خواص شگفت انگیز» از جمله کتابهای علمی و جذابی است که برای مخاطب عمومی نوشته شده است. در این کتاب لیبرمن و لانگ تاثیرات گسترده یک نوروترانسمیتر مغزی را به شکلی ساده و ماهرانه  برای مخاطبان تشریح میکنند. نویسندگان این کتاب در هفت فصل درباره اثرات دوپامین و نقش آن در مسائلی که انتظارش را نداریم صحبت میکنند برای مثال در فصل اول کتاب به نام عشق، آنها با توضیح فرایند مغزی و مسیر دوپامین به سوالات پر تکراری که در ذهن اکثر افراد وجود دارد، پاسخ میدهد. آنها دلیل اینکه «چرا انسان عاشق میشود؟» و «چرا عشق پس از گذشت مدت زمانی رنگ باخته و دیگر شکل روز اول نیست؟» را به صورت علمی برای ما به تصویر میکشند.
یکی از موضوعات جذاب کتاب در فصل چهارم است که در آن، مفاهیم جنون و خلاقیت مورد بحث قرار گرفته و بیان میشود که به چه صورتی فعالیت سالم دوپامین میتواند خلاقیت ما را شکوفا کرده و به ما در حل مشکلات روزانه به شکلی جدید کمک کند و حتی باعث شود تا ایدههای نبوغ آمیز و خارقالعادهای را در ذهنمان بپرورانیم. اما روی دیگر سکه نبوغ، جنون است که در صورت فعالیت بیش از حد دوپامین در مغز به وجود میآید و باعث بروز بیماری روانی میشود.
در قسمت ششم کتاب با عنوان پیشرفت، درباره سیر مهاجرت انسانهای نخستین به قسمتهای مختلف جهان و تاثیرات دوپامین بر این اتفاق که تاریخ بشریت را تحت تاثیر قرار داده است، میخوانیم. در این قسمت آمده است: «دوپامین افراد را وادار به جستجوی بیشتر میکند. این افراد بیقرار و ناآرام و ناراضیاند. دوپامین باعث میشود افراد مدام در آرزوی رسیدن به موقعیتی بهتر باشند. افراد دارای دوپامین بالا معمولا از جامعه با ثباتی که در آن زندگی میکنند فاصله میگیرند و به جستجوی سرزمینهای ناشناخته میروند.»
به طور کلی این کتاب با نگاهی جدید و البته علمی میتواند به بسیاری از سوالات امروز ذهن ما پاسخ بدهد. سوالاتی که جوابشان به یکی از نوروترانسیمترهای مغزی ارتباط دارد و این ارتباط میتواند در حوزه سیاست، ورزش، روابط شخصی و دیگر موضوعاتی باشد که لیبرمن و لانگ به آنها پرداخته اند.