یادداشت حسین دهقان دهنوی

        معرفی مختصر
تاحالا راجب اثر پروانه‌ای شنیدی؟ اگر بخوام کتاب را با یک جمله از خودش معرفی کنم این قسمت از کتاب را انتخاب میکنم:
    آدم نمی‌فهمه تو زندگی دیگران چی میگذره، فقط زندگی خودش رو میدونه. و وقتی با زندگی آدم ها بازی می‌کنین، فقط یه قسمت کوچیکش که نیست. متاسفانه، آدم نمیتونه دست به انتخاب بزنه و دقیقا یه نقطه رو نشونه بگیره. وقتی با زندگی آدم‌ها بازی می‌کنین، با کل زندگیش بازی کردین.
همچی... رو همچی تاثیر می‌ذاره.
    13 دلیل برای اینکه داستان 13 اتفاق یا 13 فردی هست که باعث شد هانا بیکر به زندگیش خاتمه بده و ما الان همراه کلی جنسن داریم به این 13 دلیل گوش میدیم؛ یعنی کلی جنسن هم یکی از این 13 دلیل هست!؟

جی اشر Jay Asher
جی اشر (متولد 30 سپتامبر 1975) نویسنده و رمان‌نویس آمریکایی است که بیشتر به خاطر نوشتن کتاب پرفروش «سیزده دلیل برای اینکه» در سال 2007 شناخته می‌شود.
    اشر در آرکادیا، کالیفرنیا به دنیا آمد. تحصیلات خود را در کالج اجتماعی کوئستا و سپس دانشگاه ایالتی پلی‌تکنیک کالیفرنیا در سن لوئیس اوبیسپو گذراند، اما در سال سوم دانشگاه تحصیل را رها کرد تا به حرفه نویسندگی بپردازد.
    اشر چهار کتاب منتشر کرده است: «سیزده دلیل برای اینکه»، «آینده ما»، «چه نوری» و «پیپر». کتاب «سیزده دلیل برای اینکه» جایزه‌های متعددی را کسب کرده و نقدهای مثبتی از نویسندگان معروفی مانند الن هاپکینز و شرمن الکسی دریافت کرده است. این کتاب همچنین به عنوان سریالی توسط نتفلیکس اقتباس شد که سلنا گومز به عنوان تهیه‌کننده اجرایی در آن فعالیت داشت.

کتاب 13 دلیل برای اینکه
«سیزده دلیل برای اینکه...» یک رمان جوانان نوشته جی اشر در سال ۲۰۰۷ است که داستان هانا بیکر، یک دانش‌آموز دبیرستانی سال اول، و سیزده دلیلی که باعث خودکشی او شده را دنبال می‌کند. پس از مرگش، هانا مجموعه‌ای از هفت نوار کاست دو طرفه باقی می‌گذارد که در آن‌ها به سیزده فرد و رویداد خاص اشاره می‌کند که او آن‌ها را مسئول مرگش می‌داند. دو هفته پس از مرگش، این نوارهای کاست با دستورالعمل‌هایی برای ارسال به نفر بعدی در نوارها ارسال می‌شوند. داستان زندگی هانا از طریق این نوارها که توسط خود هانا روایت می‌شود و از دیدگاه کلی، همکلاسی او و نهمین نفری که نوارها را دریافت می‌کند، بازگو می‌شود.
از زمان انتشار رمان در سال ۲۰۰۷، «سیزده دلیل برای اینکه» بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تا سال ۲۰۱۴، این کتاب به مدت بیش از سه سال در فهرست پرفروش‌های نیویورک تایمز قرار داشته و در چندین کشور منتشر شده است. موفقیت این رمان همچنین با بازخورد منفی همراه بوده و بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ به سومین کتاب ممنوعه در ایالات متحده تبدیل شده است. علاوه بر این، در مارس ۲۰۱۷، یک سریال اصلی نتفلیکس بر اساس این کتاب منتشر شد.

داستان
کلی جنسن بسته‌ای مرموز در پست دریافت می‌کند که شامل هفت نوار کاست ضبط شده توسط هانا بیکر، همکلاسی‌اش که اخیراً خودکشی کرده است، می‌شود. نوارها همچنین به چند همکلاسی دیگر ارسال شده‌اند و به هر کدام از آن‌ها دستور داده شده است تا هر نفر ذکر شده را ملاقات کرده و نوارها را به نفر بعدی در نوارها ارسال کنند. همانطور که او به نوارها گوش می‌دهد، کلی متوجه می‌شود که برای هر شخصی که هانا به عنوان دلایل خودکشی‌اش ذکر کرده است، یک طرف نوار وجود دارد. و حالا باید صبر کند تا نوبت به نوار خودش برسد اما موضوع فقط گوش دادن ساده به این نوارها نیست، اتفاقاتی هم در حال رخ دادن است...

خارج از کتاب
از زمان انتشار، رمان هم تحسین و هم انتقاد دریافت کرده است. علیرغم نظرات مختلف منتقدان، رمان پس از انتشار به یک پرفروش تبدیل شد و پس از انتشار اقتباس نتفلیکس در اوایل همان سال، در سال ۲۰۱۷ در رتبه ۱۶ فهرست ۱۰۰ کتاب برتر USA Today قرار گرفت. در حالی که محبوبیت سریال علاقه به رمان را افزایش داد، شهرت آن در میان گروه‌های پیشگیری از خودکشی انتقادهایی را به همراه داشت که به دلیل عدم پرداختن به مسائل سلامت روانی و ایجاد این تصور که مرگ هانا نتیجه "تنش‌ها یا چالش‌های مقابله‌ای" است، مورد انتقاد قرار گرفت.

جوایز
۲۰۱۳ - برنده جایزه آبراهام لینکلن 
۲۰۱۰ - برنده جایزه کتاب جوانان کارولینای جنوبی 
۲۰۰۹ - فهرست انتخاب جوانان انجمن بین‌المللی خواندن 
۲۰۰۹ - جشنواره ادبی کنفرانس نویسندگی 
۲۰۰۸ - بهترین کتاب‌های جوانان YALSA
 ۲۰۰۸ - انتخاب سریع برای خوانندگان جوان و بی‌میل YALSA
 ۲۰۰۸ - کتاب‌های صوتی منتخب برای جوانان YALSA
 ۲۰۰۸ - مدال نقره جایزه کتاب کالیفرنیا - جوانان

تفاوت‌ها با سریال تلویزیونی
در کتاب، کلی در یک شب به همه نوارهای هانا گوش می‌دهد؛ در سریال تلویزیونی، او در طول چند روز به آن‌ها گوش می‌دهد. 
در کتاب، مشخص می‌شود که هانا با بلعیدن یک مشت قرص خودکشی می‌کند. اما در سریال تلویزیونی، در صحنه‌ای، هانا مچ‌های خود را می‌برد.
ترتیب افراد در نوار نیز تغییر می‌کند: 
در کتاب: جاستین فولی، الکس استندال، جسیکا دیویس، تایلر داون، کورتنی کریمسن، مارکوس کولی، زک دمپسی، رایان شاور، کلی جنسن، جاستین فولی، جنی کورتز، برایس واکر، آقای پورتر.
در سریال تلویزیونی: جاستین فولی، جسیکا دیویس، الکس استندال، تایلر داون، کورتنی کریمسن، مارکوس کولی، زک دمپسی، رایان شاور، جاستین فولی، شری هالند، کلی جنسن، برایس واکر، آقای پورتر.

پ.ن.
چند ماهی از زمانی که کتاب «سیزده دلیل برای اینکه...» را تموم کردم میگذره و بالاخره تصمیم گرفتم یک معرفی از این کتاب هم داشه باشم اما امروز فرق میکنه چون الان سریال «سیزده دلیل برای اینکه...» را هم دیدم.
کتاب تنها فصل اول این سریال چهار فصلی را روایت میکنه و البته با تفاوت‌هایی که قابل توجه هستند و طی معرفی کتاب چند مورد از آن‌ها رو گفتم.
    نکته قابل توجهی که درمورد کتاب بود این بود که نویسنده سعی کرده بود اتفاقات رو با جزئیات بیان کنه؛ و این باعث شده بود قوه تخیلم به کار بیوافته و با هر اتفاق یک تصویری از اون هم داخل ذهنم نقش ببنده و این یک مورد مفید راجب این کتاب بود؛ هرچند من این بیان کردن جزئیات را دوست داشتم ولی ممکنه برای بعضی افراد زیاده گویی باشه و مورد پسندشون نباشه. و البته که سیر داستانی کتاب رو بیشتر از سریال دوست داشتم ولی یک مورد باعث شد برم سمت سریال؛ چیزی که خیلی کتاب‌ها فیلم‌ها و سریال‌ها درگیرش هستند اینکه نمیتونن اون طوری که باید پایانبندی خوبی را برای داستانشون انتخاب کنن. بله کتاب اصلا پایان بندی خوبی نداره هرچند دارای روال داستانی بهتری هست اما پس از خواندن کتاب مچنان سوالات مبهمی داخل ذهنتون نقش میبنده. و سریال تونست با یک پایان بندی بهتر طی چهار فصل داستان را خاتمه بده.
   خواندن رمان و سپس دیدن سریالی که از همین رمان برگرفته شده بود هرچند که درمورد سریال نظر خوبی ندارم ولی خب تجربه جالبی برام بود و دوست داشتم.
و آخرین جمله راجب سریال: این سریال با هدف کاهش آمار خودکشی میان جوانان استارت خورد و با پخش اولین فصل از سریال اثر منفی این هدف نمایان شد و آمار خودکشی در جامعه هدف این سریال بالا رفت و برای همین مشکلاتی برای سریال پیش امد تا جایی که برخی صحنه‌ها سانسور شدند و حتی پس از مدتی صحنه خودکشی هانا بیکر هم از سریال حذف شد.
و آخرین جمله راجب کتاب: بدترین چیز راجب یه کتاب چی میتونه باشه؟ بنظر من اینکه ساده‌ترین چیزها رو رعایت نکنه البته گلایه ام از نسخه اصلی کتاب نیست بلکه راجب نسخه فارسی کتاب هست. من این کتاب رو از نشر میکان گرفتم و مشکلات نگارشی زیادی رو داخلش دیدم و برام زیاد جالب نبود.