یادداشت Navid Kalahroudi

                شناخت ما از ایران باستان همچنان در هاله ای از ابهام است و بیشترین منابع دست اول شناخت این دوره از تاریخ ما را سکه ها و سنگ نوشته ها و اطلاعات مورخان دیگر کشورهای جهان باستان تامین می کنند. طبیعی است که در چنین وضعیتی تمرکز بر روی سکه ها و سنگ نبشته های به جای مانده می تواند به ما کمک کند تا به خصوص ساسانیان را بیشتر بشناسیم. کتاب مجموعه مقالاتی است که تورج دریایی آنها را گرد آورده و نویسندگان آن با تکیه بر همین منابع مقالاتی ناب درباره تاریخ ایران باستان نوشته اند. تمرکز کتاب بر کارکرد سیاسی سکه ها، تاج های جدید هر پادشاه، پیوند قوی میان شاهان ساسانی و افسانه های ایران باستان و اهورامزدا است. به طور مثال مطابق با یکی از مقالات ما درمی یابیم که داریوش چگونه در یک جعل تاریخی هشت دوره پادشاهی هخامنشی را در یک کتیبه به یکدیگر وصل می کند تا تباری را به وجود آورد که همه فرزندان هخامنش بوده اند. در حقیقت این داستان هخامنشی بوده است که پیوندی وثیق را برای شاهان هخامنشی فراهم میکرده تا بر سر قدرت باقی بمانند. نکته مهم دیگر این است که علی رغم برخی قواعد در ایران باستان پادشاهان عموما بدون هیچ قاعده ای جای نفر قبلی را ولو به زور می گرفتند و این نشان دهنده عدم ثبات در حمکرانی از سالها قبل در ایران تاکنون است. در نهایت مقاله درخشان آنتونیو پاناینو به ما نشان می دهد که چگونه باید بین شاه مقدس و اولوهیت تفاوت قائل شد و اینکه شاه ایرانی اگرچه جایگاهی بالا داشته اما هیچ گاه معادل خدا نبوده و به تعبیر نویسنده در ایران باستان هیچ گاه یک سوپرمن وجود نداشته است. مقاله به ما نشان می دهد که ایرانیان چطور از مقدس کردن جایگاه پادشاه دوری می کردند تا گرفتار نوعی از استبداد نشوند و به همین معنا نویسنده این مقاله استدلال های پیشین در باب خدایگونه بودن جایگاه پادشاه ایران باستان را رد می کند و حتی معتقد است لقب بغ به معنی خدا نبوده و باید عالیجناب معنی گردد. خواندن کتاب را توصیه میکنم.

#ساسانیان
#تورج_دریایی
#شاه
#ایرانشهر
#پادشاهی 
#هخامنشیان
#فره_ایزدی