یادداشت علی رهنما

        کتاب مبتنی بر نظریه حکومت خودکامه ایرانی و جامعه کوتاه مدت کاتوزیان است. در دو فصل اول کتاب سعی می شود که این نظریه توضیح داده شود و حضور آن در تاریخ ایران تبیین گردد. 
فصل سوم به بررسی مفهوم فره ایزدی عمدتا در تاریخ ایران پیش از اسلام می پردازد که در واقع مفهومیست دلالت کننده بر حاکمی مطلقه و خودکامه. فصل چهارم با بررسی تاریخ اروپا سعی کرده تا نشان دهد که در ایران انقلاب مشروطه برای برپایی حکومت قانون و برچیدن حکومت مطلقه خودکامه بود حال آن که در اروپا قیام های عصر رنسانس عمدتا برای محدودسازی قانون موجود بوده اند. این فصل اطلاعات تاریخی جالبی درباره تحولات اروپا و همچنین تاریخ اندیشه ارائه می دهد.
فصل 5 به ویژه در تلاش است که نشان دهد یکی از تبعات جامعه کوتاه مدت و حکومت خودکامه تکرار چرخه "خودکامگی-هرج و مرج-خودکامگی" است. به همین منظور تحولات پس از انقلاب مشروطه و هرج و مرج حاکم بر کشور را به عنوان شاهدی از این نظریه توضیح می دهد. فصل 6 و 7 عمدتا به مفاهیم توسعه سیاسی و حکومت قانون و تحمل و مدارا به صورت خطابی و وعظی می پردازد.
فصل 8 تاریخ نگاری نسبتا کاملی از دوره پهلوی است که درصدد اثبات سلطانی بودن این رژیم و تایید تِز حکومت خودکامۀ نویسنده می باشد. فصل 9 و 10 را که باید در ارتباط با هم دید بیشتر یک تاریخ نگاری دقیق از قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز و وقایع منتهی به لغو قرارداد 1919 میان ایران و انگلستان است. در حاشیه این تاریخ نگاری الگوهای خودکامگی و هرج و مرج نشان داده می شود. علاوه بر این، و به نظر من، شکل های مختلف سیاست ورزی انقلابی و عمل گرایانه ذیل این تاریخ نگاری مقابل هم قرار می گیرند که بصیرت های جالبی برای خواننده به دست خواهد داد. 
فصل آخر نقدی بر کتاب ایران شناس هلندی، ویلیام فلور، هست که کاتوزیان مندرجات این کتاب را گواهی بر تایید حکومت خودکامه در دوره صفوی و قاجار می داند.