یادداشت محمد ابراهیم آبادی

        جان برجر به گمان بسیاری پرنفوذترین منتقد هنری دوران ماست. احتمالا برنامه‌های تلویزیونی او را که برای بی‌بی‌سی ساخته شده دیده باشید. برجر که متولد لندن است کتاب‌های مهمی در زمینه‌های رمان، نقد و مستند نوشته و همچنین دستی در نمایش‌نامه و فیلم‌نامه نویسی داشته است. "درباره نگریستن" از معروف‌ترین کتاب‌های او در ایران است.
برجر ابتدا از سبقه رابطه انسان و حیوان و نحوه نگاه کردن این دو به یکدیگر شروع و آنها را با یکدیگر قیاس می‌کند. او می‌گوید چشمان حیوان هنگام نگاه کردن به انسان دقیق و محتاط است و به دیگر موجودات نیز همین‌گونه نگاه می‌کند. در واقع حیوان نگاهی خاص انسان ندارد. انسان نگاه حیوان را آشنا تلقی می‌کند و با پاسخ دادن به نگاه از خویشتن آگاه می‌شود. نویسنده کتاب این تمایز را در انسان و حیوان را باز و رابطه موازی آنها را تدقیق می‌کند.
در بخش بعدی او به سراغ عکاسی می‌رود و با بررسی عکس‌های چند عکاس از جمله آگوست ساندر به نحوه نگریستن آنها به دنیا می‌پردازد. در این بخش  برجر در مقاله کاربردهای عکس ایده‌ها و فکرهای خود را درباره این مدیوم و هنگام مطالعه کتاب "درباره عکاسی" سوزان سانتاگ یادداشت کرده است.
در بخش سوم کتاب که مفصل‌ترین بخش آن است او به نقاشی علاقه قدیمی و مدیومی که با آن شروع کرده و سالها معلمش بوده باز می‌گردد‌. او در هر مقاله به نقاشی می‌پردازد و برخی کارهایش را مورد بررسی قرار می‌دهد. نحوه کارش به این گونه است که از هر نقاش یک یا چند اثر را مورد بررسی قرار می‌دهد و نوع نگاه آنها را به پیرامونشان برای ما آشکار می‌کند. نقاشان مورد بررسی او طیف وسیعی از میله هلندی، شکر احمد ترکیه‌ای، فرانسیس بیکن انگلیسی، روئو، ترنر، جاکومتی و... را شامل می‌شوند.