یادداشت Navid Kalahroudi

                چه می شود که " بدی " به امری بدیهی و عادی تبدیل می گردد؟ چگونه است که گاه افرادی دست به اعمال شرورانه می زنند که نه ظاهر ترسناکی دارند و نه دچار جنون اند؟ 

هانا آرنت پس از نگارش سلسله گزارش هایی از دادگاه های آدولف آیشمن( یک افسر نازی) معتقد بود که پاسخ این سوال در ناتوانی برای اندیشیدن آدم ها نهفته است. آرنت توضیح می داد که چنین افرادی عموما کسانی هستند که عادت کرده اند دستور بگیرند و از خود فکر و اندیشه و قضاوتی ندارند. بنابراین وقتی در محیطی قرار می گیرند که با محیط همیشگی شان فرق داشته ناگهان به هم می ریزند و پریشان می شوند چون به کلیشه هایی همیشگی عادت کرده اند. آرنت بعدها توضیح داد که اساسا اندیشیدن عملی واجب برای هر انسان است و ربطی به دانشمند بودن یا فرد خاصی بودن ندارد. برای آرنت اندیشیدن نوعی فعالیت برای دست یافتن به یک معنا بود و از نظر او انسان ها با اندیشیدن است که انسانیت خود را آغاز می کنند. بنابراین اینکه ما بتوانیم فکر کنیم خصلت همه آدم هاست، در حقیقت درست است که گاهی اندیشه های ما هم می توانند خطرناک باشند اما قطعا نیاندیشیدن هم خطرناک است چرا که مردمانی همچون آیشمن عادت می کنند که خودشان فکر نکنند و تنها دستور بگیرند. از نظر آرنت اتفاقا آدم هایی مرتکب بدی می شوند که توانی برای خلوت کردن و فکر کردن با خودشان ندارند به زبان دیگر بخش بزرگی از بدی ها را کسانی انجام می دهند که نمی توانند تصمیم بگیرند کدام سوی اتفاقات بزرگ زندگی شان بایستند. پس مشکل آدولف ایشمن از نظر آرنت ناتوانی او در اندیشیدن است. او با نگارش کتابی به نام " انسان ها در عصر ظلمت " دست روی نگارش زندگی کسانی گذاشت که یاد گرفته بودند در تاریکی جهان اسیر شده به دست نازیسم و فاشیسم ، بیاندیشند، انتخاب کنند و نه بگویند. در این جاست که اندیشیدن بر خلاف ظاهرش ناگهان می شود یک فعالیت مهم و حیاتی چرا که آنکه می اندیشد ناگهان خودش را از سیل آنها که فقط از دستورها اطاعت می کنند جدا می کند و این سیاسی ترین فعالیتی است که یک انسان در عصر ظلمت می تواند انجام دهد. 

کتاب مجموعه گزارش های آرنت از دادگاه ایشمن است. افسری نه چندان مهم و عاشق توجه که از مسئولین اصلی کشتار یهودیان در سراسر دنیا بود. آرنت آیشمن را نه یک هیولا که یک دلقک می داند‌ کسی که دچار ابتذال شر است و مدام در دادگاه تکرار می کند که از دستورها اطاعت می کرده. گزارش آرنت که آیشمن را هیولا توصیف نمی کرد مورد خشم دوستانش و جامعه یهودیان قرار گرفت اما هنوز نوشته ای مهم و قابل توجه است.

#آرنت
#آیشمن
#آیشمن_در_اورشلیم