یادداشت سعید بیگی

        کتابِ «از کتاب» با بخش‌های؛ «دیباچه، مقدمه، پیشگفتار و 8 فصل متن کتاب به همراه حرف‌های پایانی و کتابنامه»؛ در 400 صفحه و در انتشارات متمم منتشر شده است.

متمم سایت آموزشی محمدرضا شعبانعلی و تیم ایشان است و کتاب را هم خودشان چاپ کرده‌اند.

عنوان هر یک از فصل‌های کتاب به این شرح است:

فصل اول: کتاب چیست؟

فصل دوم: چرا باید کتاب بخوانیم؟

فصل سوم: چرا کتاب نمی‌خوانیم؟

فصل چهارم: معیارهای انتخاب کتاب

فصل پنجم: سطوح مختلف مطالعه

فصل ششم: چگونه کتاب بخوانیم؟

فصل هفتم: پرورش عادت کتابخوانی

فصل هشتم: هدیه دادن کتاب

طرح جلد کتاب، زیبا و چشم‌نواز است و در شروع هر فصل با رنگ زمینۀ سبز، طرحی در ارتباط با موضوع فصل آمده است.

نثر کتاب، نثر شعبانعلی در سایت متمم و سایت شخصی اوست و کسانی که وی را می‌شناسند و با نوشته‌هایش آشنایند؛ می‌دانند که دقت فراوانی در زمینۀ درست نویسی دارد و نثرش خواندنی و روان است.

نویسنده به گفتۀ خودش به دنبال تحمیل نظرات و تجربیاتش در بارۀ کتاب و کتابخوانی به دیگران نیست و گرچه بخش‌های زیادی از کتابِ «از کتاب» مستند به آثار ارزشمند دیگران است؛ اما نکاتی که از تجربیاتش بیان می‌کند، با دلیل و گاه مثال‌هایی روشن، منظور وی را به خواننده می‌رساند.

در مطالب کتاب؛ نکته یا مطلب مبهم و آشفته دیده نمی‌شود و ویرایش کتاب هم خوب است و خواندن کتاب را روان و مناسب کرده است.

نویسنده نه تنها در انتخاب جملات و عبارات؛ که حتی در گزینش واژگان هم دقتی کافی دارد و همین نکته، در شیرین‌تر و روان‌تر شدن مطالب کتاب و مطالعۀ بهتر آن بیش از اندازه تاثیر داشته است.

مـن کتاب زیادی در بارۀ «کتاب و کتابخوانی» نخوانده‌ام، گر چه مقاله‌های زیادی را دیده و خوانده‌ام و باید بگویم که این کتاب به نوعی جامع مقالاتی است که اینجا و آنجا خوانده‌ام و بعضی نکات مهم و راهگشا در این کتاب هست که پیش از این جایی ندیده‌ام.

برخی عناوین مطالب کتاب از این قرارند: «تعریف کتاب ـ فایده‌های کتاب خواندن ـ برخی دلایل کتاب نخواندن ـ  اصرار بر مطالعۀ کامل همۀ کتاب‌ها ـ مطالعه لزوما دوست‌داشتنی نیست ـ ویژگی‌های کتاب خوب ـ انتخاب کتاب با توجه به پرسش کلیدی مان ـ انتخاب کتاب بر اساس نویسندۀ آن، ناشر، پیشنهاد دوستان، پیشنهاد متخصصان ـ سطوح شش‌گانۀ مطالعه و یادگیری ـ شرایط و امکانات لازم برای کتاب خواندن ـ خواندن فعالانه در مقابل خواندن منفعلانه ـ تعیین زمان برای کتاب خواندن ـ تعداد صفحه معیار خوبی برای برنامه‌ریزی نیست ـ چند نکتۀ مهم و جالب در بارۀ هدیه‌دادن کتاب و ...»

و نکتۀ جالب دیگر اینکه محمدرضا شعبانعلی؛ هر چند وقت یک‌بار، برای کسانی که «از کتاب» را خریده‌اند، یک گاهنامه ارسال می‌کند که در آن به تغییرات ویراست بعدی کتاب، اشاره شده و هر خبر تازه‌ای در بارۀ کتاب باشد، در آنجا به اطلاع خریداران ویراست نخست اعلام خواهد شد.

گفتنی است؛ از زمان چاپ و توزیع کتاب تاکنون، دو گاهنامه ارسال شده است. علاوه بر اطلاع‌رسانی در بارۀ کتاب؛ محمدرضا شعبانعلی به پرسش‌های خریداران که برای وی ایمیل شده یا در جایی دیگر از او پرسیده‌اند، در این گاهنامه‌ها پاسخ می‌دهد.

و اما نمونۀ نثر کتابِ «از کتاب»:

« یـک فصـل نـه زیـاد کوچـک اسـت، نـه بیـش از حـد بـزرگ

اگر قصد داشته باشید رژیم بگیرید و وزن خود را تغییردهید، بعید است واحد اندازه‌گیری را گرم یا تُن انتخاب کنید، یکی بیش از حد کوچک است و دیگری بیش از حد بزرگ.

شاید وزن را تا دقت صد گرم هم اندازه بگیرید، اما نهایتا هدف خود را بر حسب کیلوگرم تعیین می‌کنید و می‌سنجید.

در کتاب‌خوانی هم شمارش تعداد صفحه‌های خوانده‌شده معیاری بسیار خُرد است.

رویدادهای روزانه، تراکم کارها و کم و زیاد شدن انرژی به‌سادگی می‌تواند تعداد صفحه‌هایی را که می‌خوانید کم و زیاد کند.

این نوسان عملکرد باعث می‌شود تصویر شفافی از روند مطالعه در ذهنتان شکل نگیرد.

در مقابل، شمردن و ثبت تعداد کتاب‌هایی که خوانده‌اید معیاری نسبتا کلان محسوب می‌شود.

اینکه روزها و هفته‌های متوالی بگذرد و کتابی که در دست دارید به پایان نرسد و تعداد کتاب‌های خوانده‌شده تغییر نکند، یا انگیزه‌تان را کاهش می‌دهد، یا ترغیبتان می‌کند کتاب را سریع و سرسری بخوانید تا آمار کتاب‌های خوانده‌شده‌تان را بالا ببرید ...

فصـل‌ها اجـزای بنیادیـن و سازنـدۀ کتـاب‌ها هستنـد

... سنجش عملکرد، بر اساس تعداد فصل‌های خوانده‌شده، ذهن شما را عادت می‌دهد هنگام قضاوت در بارۀ کتاب هم، به جای اظهارنظر کلی، فصل‌ها را جداگانه مدنظر قرار دهید و قضاوت منصفانه‌تری در بارۀ کار نویسنده داشته باشید.

مثلا بگویید فصل سوم را دوست داشتم، یا به گمانم نویسنده فصل پنجم را شتابزده نوشته است. » (صفحات 371 و 372)

تمام علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی را به مطالعۀ این کتاب ارزشمند، جالب و سودمند دعوت می‌کنم. مطمئن باشید که از خواندنش لذت بسیار خواهید برد.