یادداشت سعید بیگی

        کتاب در 160 صفحه در قطع رُقعی در نشر جمال به چاپ رسیده است. شمارگان چاپ کتاب 3000 نسخه است که در بازار کتاب امروز، اگر بی‌نظیر نباشد؛ کم‌نظیر است.

مطالب کتاب؛ در سه بخش اصلی و چندین زیربخش، به همراه فهرست مطالب، مقدمه و فهرست منابع به شرح زیر آمده است:

بخش اول: «دلیل وجود خدا و اهمیت شناخت او»
1. خدایی که وجود دارد (الله)
2. اهمیت شناخت و یاد خدا

بخش دوم: «آشنایی با برخی از صفات خداوند»
1. خداوند یکتا (أحد ـ لا شریک له)
2. بزرگی و عظمت (عظیم)
3. خدایی که می‌بیند، ولی دیده نمی‌شود (بصیر)
4. خدایی که شبیه ندارد (لا شبیه له)
5. همه جا هست (حاضر و ناظر)
6. خداوند توانا (قادر)
7. مهربان‌ترینِ مهربانان (أرحم الراحمین)
8. یاور بندگان (مُعین)
9. بهترین داور (عادل)
10. روزی دِهِ مخلوقات (رزّاق)
11. مصلحت‌اندیش خیرخواه (حکیم)
12. همیشه بوده و هست (أزَلی و أبَدی)
13. به خدای توبه‌پذیر رو آوریم (تَوّاب)
14. اصلاح و جبران کننده (جَبّار)

بخش سوم: «جلوه‌های ایمان و عقیده به "خدا"»
1. عالم محضر خداست
2. لذت مناجات با خدا

صفحه‌آرایی کتاب بسیار جالب، چشم‌نواز و زیبا است و ابدا خواننده را خسته نمی‌کند. به ویژه آنکه از رنگ قرمز در طراحی‌های بالا، پایین و کنار صفحه و برجسته‌کردن عناوین استفاده شده است.

نثر کتاب خوب که نه؛ اما قابل تحمل است. ایرادهای نگارشی در سراسر کتاب دیده می‌شود و غلط‌های املایی یا چاپی هم صفحات زیادی را زینت‌بخش وجودشان کرده‌اند.

و اما ویراستاری؛ به گمانم گردآورنده آن قدر به خودش اطمینان داشته که به احتمال زیاد، کتابش را هیچ ویراستاری ندیده است.

گاه داستان‌هایی نقل شده که ضعیف است و منظور را آن‌چنان که باید نمی‌رساند و قطعا با جستجویی بیشتر و صبورانه‌تر؛ نتایج و حکایات زیباتر، رساتر، مرتبط‌تر به موضوع و سودمندتر یافت می‌شد که موثرتر باشد.

البته بیشتر داستان‌های نقل شده هم منظور را می‌رسانند و هم تاثیرگذارند؛ یعنی توجه خواننده را به خود جلب نموده و او را با خود همراه می‌سازند.

برای شروع هر بخش؛ از آیات یا روایات استفاده شده که ابتکاری جالب است و در پِی، اشعاری مرتبط با موضوع آورده شده است که گاه بسیار سنگین و ناخوب و گاه کمی دور از مفهومِ عالیِ مطرح شده است و درک ارتباطش با مقصود، به ذهن خوانندۀ بزرگسال هم نمی‌رسد، چه برسد به ذهن کودک و نوجوان!

بعضی اشعار که شاعران کودک و نوجوان سروده‌اند، هم ساده‌اند و هم مطلب را به خوبی منتقل می‌کنند.

اما بعضی اشعار که یا ساختۀ صنعتگران دیگر و شاید خود گردآورنده باشند، روان نیستند و ایراداتی از جمله اشکالات دستوری و وزنی دارند.

استفادۀ بسیار بسیار زیاد از ویرگول، در جاهایی که نیاز نیست؛ مثلا پیش از حرف ربط «و» یا «که» یا ... به قدری است که انسان را خسته می‌کند.

علاوه بر موارد یاد شده در بالا؛ یک مورد غلط آشکار محتوایی ـ در صفحۀ 95 سطر یکم تا پنجم ـ دیده شد که در اینجا می‌آوریم:
ــ «... مردی که مسئول افلاک‌نما بود گفت: «شما می‌دانید که کره زمین دو نوع حرکت دارد: یکی حرکت انتقالی است، که باعث پدید آمدن فصل‌ها می‌شود؛ و دیگری حرکت وضعی، که زمین به دور خورشید می‌چرخد و بر اثر آن، روزها و شب‌ها پدید می‌آید. 
به این صورت که وقتی زمین می‌چرخد و به خورشید پشت می‌کند، شب به وجود می‌آید، آن‌وقت ستارگان دیده می‌شوند. بنابراین، به تدریج که زمین می‌چرخد، ما در طول یک شب می‌توانیم نصف آسمان را ببینیم و صورت‌های فلکی را مشاهده کنیم.» ...»

هم چنین بعضی حکایات که از کتاب‌های دیگر انتخاب شده‌اند؛ به قدری سطحی و گُل دُرُشت یک موضوع را در قالب داستان مطرح می‌کنند که یک دانش‌آموز دورۀ ابتدایی آن را نخواهد پذیرفت، چه برسد به نوجوان دورۀ متوسطۀ اول و دوم!

گرچه گردآورنده در مقدمه گفته است که این کتاب، نتیجۀ جلساتی است که با نوجوانان و جوانان برگزار گردیده است، اما سطح بسیار پایین و کم عمق مطالب، پذیرش این مطلب را دشوار می‌سازد.

به نظر نمی‌رسد؛ جوان یا حتی نوجوان امروز، این مطالب را با این زبان مستقیم و غیر فنّی و آشکار بپذیرد؛ مگر آنکه به این مطالب اعتقاد داشته باشد یا در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شده باشد.

امیدوارم گردآورندۀ محترم کتاب که دغدغۀ نسل جوان امروز و پرسش‌ها و شبهاتِ ویرانگرِ اعتقاداتِ آنان را دارد؛ این یادداشت را ببیند و ضمن بررسی اصولی و کامل کتاب و یاری گرفتن از یک ویراستار توانمند و باسواد، کتابی را در چاپ‌های بعدی تحویل دهد که از این ایرادها و غلط‌ها پیراسته شده باشد و بتواند کمکی بزرگ و اساسی، برای مربیان، جوانان و نوجوانان کشورمان باشد.

و اما نکتۀ پایانی: علت اینکه این کتاب را این‌قدر با دقت و ریزبینی بررسی کرده و ضمن برشمردن ایرادهای کوچک و بزرگش، پیشنهادهایی برای بهبود آن داده‌ام؛ نیاز به وجود چنین کتاب‌هایی برای راهنمایی نسل جوان امروز است و نباید از زحماتی که گردآورندۀ محترم کشیده‌اند، غافل شویم و از ایشان صمیمانه سپاس‌گزاریم.

البته من هیچ ادعایی ندارم و تنها نظراتم را ـ به عنوان یک خواننده ـ بیان نموده‌ام و امیدوارم کتاب‌هایی در این زمینه نوشته و منتشر شود که با زبان نوجوانان و جوانان امروز هماهنگ باشد و ان‌شاءالله بتواند، مطالب لازم را به زبان مناسب به آنان انتقال دهد یا حداقل ذهن کنجکاو آنان را تحریک کند تا به دنبال پاسخ درست و قانع کننده بگردند. چنین باد.