بریده‌ای از کتاب قوم لر اثر سکندر امان الهی بهاروند

سرزمین کهنسال ایران از دوران باستان زیستگاه اقوام گوناگون بوده و امروز نیز چنین است. بر اساس کتیبه اردشیر دوم که در همدان به دست آمده است، اسامی ۳۰ ملیت مختلف که امپراتوری پهناور هخامنشی را تشکیل می دادند به چشم می‌خورد. در دوره هخامنشیان که مرزهای این سرزمین از سیردریا (سیحون) و آمودریا (جیحون) در شرق تا قلب یونان و مصر در غرب گسترده بود، اقوام مختلف با فرهنگ‌ها و زبان‌های متفاوت به سر می‌بردند. اما با گذشت روزگار از وسعت این امپراتوری پهناور به تدریج کاسته شد، در زمان صفویان تلاش همه‌جانبه‌ای برای بازسازی مرزهای این سرزمین صورت گرفت و کمابیش محدوده ایران به مرزهای زمان ساسانیان گسترش یافت، اما این وضع دیری نپایید، زیرا در دوران قاجاریه، دولت متجاوز روس و انگلیس به تجزیه ایران پرداختند و تقریباً نیمی از آن را که شامل سرزمین‌های افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ارمنستان، گرجستان، آذربایجان و غیره بود جدا ساختند. با این حال، ایران هنوز کشور وسیعی است که ده‌ها گروه قومی را در خود جای داده است. اصولا مردم کنونی ایران از سه گروه قومی، یعنی آریایی، سامی (اعراب، یهودیان و آشوریان) و ترک-مغول تشکیل‌شده‌اند که در این میان گروه اول حائز اکثریت است. هر یک از این سه گروه به اقوامی چند تقسیم می‌شوند.