کتاب خرس و شباهنگ - نقد و نظرات دربارۀ کتاب خرس و شباهنگ

در دل طبیعت وحشی روسیه، بیشتر طول سال زمستان است و واسیلیسا و خواهر و برادرهایش عاشق آن اند که درآن شب های طولانی، دور آتیش جمع شوند و به داستان های پرستارشان گوش کنند. واسیا، بیش از هر داستانی، داستان سرماگین را دوست دارد، اهریمن چشم آبی زمستان، روس های عاقل از او واهمه دارند، چرا که روح غافلان را از آن خودش می کند. آنان شبح هایی را که در برابر پلیدی ها از خانه شان حفاظت می کنند، گرامی می دارند. اما پدر واسیا که همسرش از دنیا رفته، در مسکو زن دیگری را به همسری می گیرد. نامادری جدید واسیا با باورهای مذهبی افراطی و خشک خود خانواده اش را از احترام گذاشتن به شبح های خانگی منع می کند، اما واسیا از عاقبت این کار بیمناک است. اما نامادری واسیا مدام سنگدل و سنگدل تر می شود و عزمش را جزم می کند تا دهکده را به سلیقه ی خودش از نو بسازد و دختر خوانده ی یاغی اش را یا عروس کند یا به صومعه بفرستد. دهکده بی دفاع و بی دفاع تر و پلیدی های جنگل نزدیک و نزدیک تر می شود و واسیلیسا چاره ای جز توسل به قدرت های خطرناکش که از مدت ها پیش پنهان بوده، ندارند، چرا که باید از خانواده اش در برابر خطری حفاظت کند که از دل ترسناک ترین داستان های برابر خطری حفاظت کند که از دل ترسناک ترین داستان های پرستارش برخاسته و به حقیقت پیوسته است...

این کتاب جلد اول از یه مجموعهٔ سه جلدیه، با عنوان شب زمستانی: The Winternight trilogy 1- The bear and the nightingale 2- The girl in the tower 3- The winter of the witch جلد اول الان ترجمه‌ش موجوده (با عنوان خرس و شباهنگ) و دو جلد بعدی تا جایی که می‌دونم در دست چاپ هستن. داستان این مجموعه تو روسیهٔ قرون وسطی می‌گذره، قرن چهاردهم و خیلی قبل‌تر از روسیهٔ تولستوی و داستایفسکی! سبک داستان میشه «فانتزی تاریخی»، چون اومده داستانهای واقعی تاریخی رو با روایت‌های فانتزی مخلوط کرده! (جدیدا به این نکته برخوردم که احتمالا این کتاب رو میشه تو سبک رئالیسم جادویی هم دسته‌بندی کرد). قضیه واسه وقتیه که روسیه نه یه کشور واحد که مجموعه‌ای از حکومت‌های شهریه که زیر نظر مغول‌های «قبیلهٔ طلایی» اداره میشه (بچه‌هایی که نهرو خوندن می‌دونن دارم به کدوم بخش تاریخ اشاره می‌کنم 😉). تازه ۲۰۰ سال بعد از وقایع این کتابه که ایوان مخوف مغول‌ها رو شکست می‌ده و میشه اولین تزار روسیه! بخش فانتزی کتاب هم برگرفته از داستان‌های اساطیری و افسانه‌های روسیهٔ اون زمانه و من خیلی دوستش داشتم. البته یه سری جاها شاید منطق چفت‌وبست‌داری نداشت ولی چون مبتنی بر افسانه‌ها بود و افسانه‌ها هم اصولا چندان منطقی نیستن این مقدار رو به نویسنده می‌بخشم 😄 تصویر‌سازی‌ها و توصیفات هم عالی بودن... من هنوز که هنوزه یهو می‌رم تو فضای یخ‌بندون روسیه با اون بخاری‌های بزرگی که میشد روش بخوابی 😍 خیلی تو دل‌برو و دوست‌داشتنی بود. ماجرای عشقی کتاب رو هم دوست داشتم و سیر منطقی و قشنگی داشت به نظرم. جلد اول ضرب‌آهنگ کندتری نسبت به جلد دوم و سوم داشت ولی اونقدری جذابیت و راز و رمز داشت که آدم بخواد ادامه بده و کلا ضرب‌آهنگش برام زیادی کند و غیرقابل‌قبول نبود. کلا جلد دوم و سوم قوی‌تر از جلد اول بودن که به نظرم نکتهٔ خیلی مهمی تو یه مجموعه‌ست. شخصیت اول داستان هم یه دختره و یه جنبهٔ پررنگ کتاب تقابل این دختر با کلیشه‌های جنسیتی اون موقع است که خب افتضاح بودن! اینکه زن فقط باید یه سری رفتارهای خاصی داشته باشه بعدشم سر به زیر ازدواج کنه و بشوره و بسابه و بچه بزرگ کنه! و رفتارهایی فقط یه ذره خلاف این عرف باعث میشه ننگ بخوره رو پیشونی اون دختر و خانواده‌ش! (مثلا یه نکتهٔ جالب اینکه زنان اشراف روسیه تو اون زمان تقریبا ۲۴ ساعت تو خونه‌هاشون بودن و اگرم می‌خواستن برن بیرون باید کامل خودشون رو می‌پوشوندن، حتی صورتشون رو، و در معیت n تا مرد و خدمتکار بیرون می‌رفتن! و دختر ازدواج‌نکرده همین مقدار هم حق خروج از خونه رو نداشت!!!) من که از تصویری که نویسنده از این دختر ارائه داد لذت بردم، آدم کاملی نبود،‌ خیلی اشتباه داشت ولی تو این چهارچوب تنگ جا نمیشد و باهاش می‌جنگید، کلا بخش فمینست وجودم خیلی لذت برد 😄 اصولا هم کم پیش میاد از شخصیت‌های مونث کتابا خوشم بیاد 😅 ولی واسیا رفت جزو اون معدود شخصیت‌های دختری که خیلی دوستشون دارم 😍 در نهایت اینکه از اون کتابا است که خیلی دوستشون دارم و اگر فرصت می‌شد دلم می‌خواست دوباره یه سری به شخصیت‌های دوست‌داشتنیش بزنم و باهاشون تجدید خاطره کنم 🥲 ⚠️ اخطار ⚠️ جلد اول و دوم کتاب به نظرم تمیز بود، بوسه داشت ولی بیشتر احساسی توصیف شده بود تا جنسی. یه چند تا آزار و اذیت جنسی هم داشت که اونم تقریبا در حد بوسه بود و به جاهای باریک کشیده نمی‌شد 😅 جلد سوم ولی متاسفانه صحنهٔ جنسی با توصیف نسبتا زیاد داره... با این حال ولی به نظرم خیلی کتاب خوبی بود و حتی این بخشش هم مثل یه سری از کتابای دیگه رو مخ نبود 😅 حالا نمی‌دونم این قسمت چقدر تو ترجمه سانسور شده باشه ولی سر همین موارد به نظرم بیشتر مناسب بزرگساله تا نوجوان (حداقل نوجوان کم سن و سال!)

این کتاب سراسر زیباییه. تخیل خیلی قوی داره و تا آخرین سطر کتاب چیزی قابل پیش بینی نیست. تمام مدت باید به خودم یادآوری می‌کردم نهههه یک نفس نخون! یکم بیشتر مکث کن باید از این فضا لذت ببریم (: هنوز هم این کتاب رو وقتی کنار بقیه کتاب ها میبینم سرمای متفاوتش، گرمای اجاق و بوی نان و حتی پچ پچ های توی جنگل رو می‌شنوم اگر اهل کتاب های فانتزی و یا افسانه‌ای هستید این کتاب میتونه بهترین گزینه باشه.

نمیدونم در موردش چی بنویسم که حس درون قلبم به این کتاب رو به زیبایی توصیف کنه؟ من عاشقش شدم، عاشق سرمای روسیه، گرمای اجاق ها، شجاعت واسیلیسا،مرموز بودن موروزکو و.... نمیدونم شما هم اندازه ی من شخصیت ها، فضاسازی ، قصه های این کتاب دوست خواهید داشت یا نه؟ ولی میتونم بگم اگه چند فصل اولش رو خوندین و دوست داشتین چنان حس و حال لطیفی رو تجربه میکنین که تا مدت ها نمیخواین فراموشش کنید.