بهتر انتخاب کن، بهتر بخوان

سفر در مه: تاملی در شعر احمد شاملو

سفر در مه: تاملی در شعر احمد شاملو

سفر در مه: تاملی در شعر احمد شاملو

5.0
2 نفر |
2 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

2

خواهم خواند

4

احمد شاملو (الف. بامداد) در سال 1304 در تهرن متولد شد و در مرداد ماه 1379 در بیمارستان ایرانشهر تهران درگذشت. کارنامه ادبی و فرهنگی شاملو بسیار متنوع و چشمگیر است. اما برجسته ترین آنها شعر اوست که در پرتو آن حتی کار عظیم جمع آوری فرهنگ مردم - تاکنون چند مجلد آن با نام کتاب کوچه چاپ شده است- کم رنگ می نماید. شاملو که ابتدا به پیروی از نیما و پذیرش نظر او در حوزه وزن شعر و عدم تساوی مصراع ها به شاعری پرداخت، به زودی طرحی نو در انداخت و حتی وزن نیمایی را مانع خلاقیت طبیعی شعر شمرد و آن را از شعرهایی- که خود نام شعر سپید به آنها داده بود- حذف کرد و بتدریج نوعی توازن آهنگین را که بیش از آنکه توصیف پذیر باشد حس کردنی بود جانشین آن ساخت. شعر شاملو تصویری بدیع از زندگی و احوال و عواطف ما و او در دوره ای از تاریخ ماست که در آیینه زبانی استوار و زیبا منعکس شده است. کتاب حاضر که تحلیل همه جانبه و عمیقی از همه شعرهای قبل از انقلاب شاملوست- با آنکه سالهای زیادی از نوشتن آن می گذرد، هنوز هم دقیق ترین و عمیق ترین نقد و تحلیل شعر شاملوست، تا آنجا که میتوان گفت همه کتابهای دیگری که پس از آن درباره شعر شاملو نوشته شده، در عین تاثر از آن هیچ مطلب جدیدی جز گسترش بعضی مطالب، برآن نیافزوده اند.

یادداشت‌های مرتبط به سفر در مه: تاملی در شعر احمد شاملو

            This book is very comprehensive and an obstacle, very wonderful and amazing. Anyone who wants to become a poet of white poetry (Shamloui) just by reading this book, can know the main course of the poetry of the world and especially of Iran and especially the modern and contemporary influential literature of Iran, and then there is nothing in white poetry that has not been taught in this book, in a way that you can fully use and without the need for the presence of a teacher.
If a book can be both a teacher and a forever guide and reference, it is only this book! This book is sufficient and has no equal.
این کتاب بسیار جامع و مانعی است، بسیار فوق العاده و اعجاب آور، هر کسی که میخواهد شاعر شعر سپید (شاملوئی) بشود تنها با خواندن این کتاب، می تواند سیر اصلی شعر جهان و به ویژه ایران و خصوصا ادبیات مدرن و معاصر تاثیر گذار  ایران را دانسته و سپس چیزی در شعر سپید نیست که در این کتاب آموزش نداده باشد، آن هم به طریقی که به تمامی بتوانید مورد استفاده قرار داده و بی نیاز به حضور استاد بنا به اندازۀ دریافتتان از این کتاب می توانید شاعر شعر سپید شوید!
اگر کتابی بتواند به تنهایی هم استاد و هم برای همیشه راهنما و مرجع باشد تنها همین کتاب است! این کتاب کافی است و نظیر ندارد.
          
            آقای پورنامدریان را با «خانه‌ام ابریست» شناختم. کتاب فوق‌العاده‌ای بود؛ مفید و منسجم. هر کس بپرسد چه کتابی برای شناخت نیما می‌شناسی، بی‌بروبرگرد همین اثر را پیشنهاد می‌کنم. 
بعد مدتی خبردار شدم که آقای پورنامدریان کتابی دارد دربارهٔ شاملو. مشتاق شدم بخوانمش. به هوای قلم پورنامدریان از این کتابفروشی به آن یکی و بعد آن یکی دیگر رفتم. امّا یافت نشد. تا اینکه در کتابخانهٔ دانشگاه چشمم به کتاب افتاد و امروز که این سطور را می‌نویسم خواندن کتاب را به انجام رسانده‌ام. البته مطالعهٔ کتاب مستمر و منسجم نبود. امتحانات ترم وقفه انداخت در خواندنم. به ترتیب فصل‌ها هم پیش نرفتم. درهرحال با هر چند و چونی که بود، کتاب خوانده شد.

همیشه نگاهم به شاملو با بی‌میلی همراه بوده. برعکس اخوان که به شخصیتش علاقه دارم، شخصیت شاملو جذبم نمی‌کرد. همین باعث شد کمتر از او بخوانم. برای من که با وزن عروضی انس گرفته بودم، منثور بودن بعضی اشعار شاملو هم دافعهٔ دیگری بود. 
امّا سفر در مه دیدگاهم را تعدیل کرد. باعث شد از دریچهٔ دیگری به شاملو نگاه کنم و با شعرش ارتباط بگیرم. توجهم به کلیدهای تأویل و شگردهای بلاغی و موسیقایی شعرش جلب شد. از همه مهم‌تر از شعرش لذت بردم. البته هنوز از شخصیت شاملو خوشم نمی‌آید. :) 

پیشگفتار کتاب دربارهٔ نقد ادبی و زبان‌شناسی و تعریف شعر در ادبیات فارسی بحث می‌کند تا می‌رسد به تحول نیما و سپس شعر شاملو. فصل بعد به تجربه‌های پیش از هوای تازه می‌پردازد. تجربه‌هایی که چیزی به ارزش هنری شاملو نمی‌افزاید. پس از این، کتاب به شعر شاملو از هوای تازه تا دشنه در دیس اختصاص دارد. نخست از عاطفه و اندیشهٔ شعر وی می‌گوید و در ضمن آن چندشعر را تحلیل می‌کند. سپس تخیل، زبان، بلاغت و موسیقی شعر شاملو را بازمی‌نمایاند. در پایان کتاب نیز تأویل و تحلیل چند شعر دیگر شاملو جای گرفته است. 

قبل از این کتاب، مقدمه و موخرهٔ محمد حقوقی در برگزیدهٔ اشعار شاملو(مجموعهٔ شعر زمان ما از انتشارات نگاه) را خوانده بودم. سفر در مه در مجموع از نوشتهٔ حقوقی بهتر است. اما به نظرم یک ویژگی کتاب گاهی باعث ملال‌ می‌شود؛ اینکه پورنامداریان چندین صفحه را اختصاص می‌دهد به شاهدآوردن غیرمفید. مثلا تمام کلمات امروزی‌ای که شاملو به کاربرده را ردیف می‌کند. با وجود این، کتاب هنوز ارزش خواندن را دارد. 

در پایان این نوشتار، دو موضع از کتاب را نقل می‌کنم(از چاپ چهارم، سال۱۳۹٠)؛ 

برخورد عنادآمیز با فرهنگ گذشته یکی از اسباب جلب‌نظر بسیاری از مخاطبان شعر شاملو و نیز یکی دیگر از جنبه‌های خلاف عادت اوست. ص ۷۷

در شعر نو فارسی به طور اعم و شعر شاملو به طور اخص محور عمودی خیال بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در شعر شاملو، عاطفه در یک یا چند بیت تمام نمی‌شود و هر جزء شعر برای خود مستقل از سایر قسمت‌ها نیست؛ کل شعر است که احساس و عاطفهٔ شاعر را بیان و منتقل می‌کند. شاملو حتی وزن شعر را که برجسته‌ترین عنصر در شعر قدیم است از آن سبب کنار می‌گذارد که عقیده دارد جریان خود به خودی شعر و زایش طبیعی آن را به هم می‌زند. ص ۳٠۵