نهج البلاغه، آینه اندیشه های سیاسی، تربیتی و کارنامه حکومتی امام پاکان و پیشوای پرواپیشگان، امام علی(ع) است که در بحران سدۀ اوّل اسلام و هنگامه برخورد دو جهان بینی کاملا متضاد، در معرض دید تاریخ قرار گرفت. خلافت پنج سالۀ آن حضرت که ادامۀ حکومت پیامبر اکرم بود، الگویی در مکتب سیاست پدید آورد که نه تنها در آن روزگار درخشید، بلکه پس از هزار وچهارصد اندی سال، ایده آل بشریت مظلوم و الهام بخش انسان های آزاده است. امام علی(ع) موفق شد علیرغم شرایط نامطلوب سیاسی و بحران های حاد اجتماعی که مولود خباثت دنیاپرستان کوردل بود، نمونه ای از جامعه اسلامی را به وجود آورده و راه و رسم حکومت اسلامی را به دنیا نشان دهد. عملکرد آن امام همام نیز درس حکومت و سیاست انسانی را آموخت که نه تنها جهان اسلام بلکه بشریت بدان مباهات می کند. پس از آن دوران کوتاه و نورانی، تا طلیعۀ قرن پانزدهم، هجرت صدای عدالت علی(ع) همراه آواز سوزناک آن بزرگ در چاه دنیاپرستی و استعمار، مورد بی مهری و سرکوب بود و فرمان ها و سیرۀ عدالت آموز امام عادلان تنها در حوزۀ علم و تحقیق استفاده می شد.