نویسنده در این کتاب در ماهیتی نظری و رویکردی تاریخی به بررسی ماهیت و هویت جنبش هایی پرداخته که بعد از انقلاب اسلامی به وقوع پیوسته است. در این بررسی به ماهیت این جنبش ها که اسلامی و یا لیبرال دموکراتیک است اشاره شده و پیوند این جنبش ها با انقلاب اسلامی ایران تعیین و نتیجة حاصل از آن در جهان به ویژه در جهان اسلام بازگو شده است. این بخش به صورت مقایسه ای ـ تطبیقی انجام شده است. بدین ترتیب پس از بیان ویژگی های انقلاب کبیر اسلامی، جنبش هایی چون انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب کبیر اکتبر، جنبش حماس و... مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقال فرضیة «پویایی درونی» در جوامع اسلامی نیز بررسی شده است.