گوشه‌های نزیسته‌ات را زیست کن!

بهاءالدین خرمشاهی در کتاب حافظ‌نامه دربارهٔ تأویل‌پذیری شعر حافظ نکات ارزشمندی گفته‌اند که عمیق و جالب‌توجه‌اند. در همین بخش، جمله‌ای دربارهٔ حافظ نوشته‌اند که به‌گمانِ من بهترین تعریف، توصیف و روایتِ حافظ و دلیل ماندگاری شعر او از پسِ این‌همه‌سال است:

[حافظ گوشه‌های نزیسته را زیسته است؛ گوشه‌های پنهان‌مانده را که کمتر کسی توانسته بزید، زیسته و اندیشه کرده و به‌شعر درآورده است!]

خلاصه‌اش این می‌شود که اگر قصد داری هنرمند باشی و نامت به‌جاودانگی بماند، گوشه‌های نزیسته زندگی را زندگی کن. هنر، همان‌جایی رقم می‌خورد که در دسترس کسی نیست و تمام ساحت‌‌های تجربه‌اش نصیب تو می‌شود. 

جدا از این رهنمود عملی برای هنرمندشدن، گمانم حافظ این نسخه را برای همهٔ ما پیچیده است: در هر منصب و هر شکل و شمایل و هر ساحتی از زندگی هستی، گوشه‌های نزیسته و تجربه‌نکرده را به‌تمامی زیست کن!


        

          به نام او 

استاد بهاءالدین خرمشاهی – ادیب، حافظپژوه و قرآنپژوه پرآوازه- یکی از مهمترین و پرکارترین حافظپژوهان معاصر هستند که از ایشان تالیفات بسیار 
زیادی در مورد شعر حافظ منتشر شده است. که در این بین میتوان به کتابهایِ «حافظنامه» ، «ذهن و زبان حافظ» (مجموعه مقالات) و «دانشنامه حافظ و حافظپژوهی» اشاره کرد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و ادب دوستان حافظ-نامه نه تنها مهمترین اثر خرمشاهی در این زمینه، بلکه یکی از مهمترین و کاربردیترین شروح شعر حافظ است. خرمشاهی در این اثر با مبنا قرار دادن 250 غزل از تصحیح غنی- قزوینیِ دیوان حافظ به شرح مشکلات و پیچیدگیها، تفسیر نمادها و در کل ترسیم بوطیقای شعر حافظ پرداخته است. یک از بهترین قسمتهای کتاب مقدمه مفصل و در عین حال خواندنی کتاب است که بیشتر به تاثیرپذیری حافظ از گذشتگان می پردازد و خرمشاهی برای هرکدام مصداق و نمونه آورده است. به همین سبب است که اگر کسی شعر حافظ را خوب بفهمد شعر یک دوره ادبی (سبک عراقی) را بهتر متوجه میشود و با ظرایف آن آشنا میگردد که این امر با خواندن کتاب «حافظنامه» تا حدود بسیار خوبی حاصل میشود، «حافظنامه» هم اکنون توسط انتشارات علمی فرهنگی چاپ و عرضه میگردد