یادداشت ماهنامه‌ی شهر کتاب
1400/9/6
شهید جاوید؛ اثری معقول و پرماجرا در تبیین قیام امام حسین (ع)
از زمان حادثه‌ی عاشورا تاکنون، صدها جلد کتاب به زبان‌های مختلف، به‌ویژه عربی و فارسی، نوشته شده است. اما شاید تأثیرگذارترین و پرماجراترین، و درعین‌حال معقول‌ترین آن‌ها کتاب شهید جاوید اثر نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی باشد. این اثر هنوز می‌تواند در حال و هوای اجتماعی امروز بررسی و نقد شود.
در این اثر، درباره‌ی فلسفه‌ی قیام امام حسین (ع) به صورت تحقیقی‌ـ تحلیلی بحث شده است. شیوه‌ای که صالحی در نگارش این کتاب به کار برده در نوع خود بدیع و عقل‌پسند است. به تعبیر دیگر، او در این کتاب «شیوه‌ی عقلانی» را جایگزین «شیوه‌ی عاطفی» کرده است. او نظر مرتضی علم‌الهدی و شیخ طوسی را در کتاب تلخیص‌الشافی موضوع کار خود قرار داده و به این نتیجه رسیده قیام امام حسین نه شهادت بلکه تشکیل حکومت اسلامی بوده است. هرچند شهادت آرزوی آن حضرت بود، اما هدفش از این حرکت اصلاحی، در نهایت، تشکیل حکومت اسلامی بر مبنای حکومت رسول خدا (ص) و علی (ع) بوده است. صالحی می‌نویسد: «پیروزی نظام برای امام مطلوب درجه‌ی یک و صلح شرافتمندانه مطلوب درجه‌ی دو و شهادت مطلوب درجه‌ی سه بوده است... ولی برای کشته شدن هیچ‌گونه فعالیتی نکرد، بلکه این عمال حکومت ضداسلام بودند که فرزند پیغمبر را کشتند و چنین خسارت بزرگی را بر جهان اسلام وارد ساختند» (صالحی آَشتیانی 1386: 159).
کتاب شهید جاوید شامل پنج بخش و یک خاتمه است. عنوان بخش‌های آن عبارتند از: علل قیام، ماهیت قیام، مراحل قیام، هدف قیام و نتایج و آثار. این کتاب تاکنون حدود بیست بار چاپ شده و در چاپ‌های جدید ضمیمه‌‌ای تحت عنوان «نقد شهید آگاه: پاسخ به آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی» به آن اضافه شده است. در آغاز کتاب، تقریط چند تن از علمای معاصر بر آن درج شده که از جمله‌ی آن‌هاست: آیت‌الله حسینعلی منتظری، آیت‌الله علی مشکینی، آیت‌الله ابوالفضل مجتهد زنجانی، علامه محمدتقی جعفری و احمد آرام. این کتاب سروصدای فراوانی کرد و در ردّ آن حدود بیست جلد کتاب و مقاله نوشته شد. بدین‌ترتیب، شهید جاوید را می‌توان بحث‌برانگیزترین و جنجالی‌ترین کتاب تاریخ معاصر دانست. اما هیچ‌کدام از نقدها نتوانست نویسنده‌ی کتاب را مجاب سازد. از این جهت، ایشان چند اثر دیگر را به‌عنوان مکمل بحث شهید جاوید آفریدند که هر یک از آن‌ها در جای خود اثری وزین و قابل‌توجه و مورداستتقبال اهل نقد و نظر است. این آثار عبارتند از: نگاهی به حماسه‌ی حسینی استاد مطهری، عصای موسی یا درمان بیماری غلو، غلو: درآمدی بر افکار و عقاید، قضاوت زن در فقه اسلامی، توطئه‌ی شاه ضد امام خمینی، ولایت فقیه؛ حکومت صالحان.
[کتاب‌نامه:
صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله (1387)، شهید جاوید، تهران: امید فردا. ]
به قلم محمدعلی کوشا؛ بااندکی تلخیص، ماهنامه‌ی «شهر کتاب»، سال یکم، شماره‌ی چهارم.
(0/1000)
نظرات
تاکنون نظری ثبت نشده است.