یادداشت saba

        شکونتلا
کالی‌داسه
ترجمه‌ی علیرضا اسماعیل‌پور/ نشر ماهی

"رویا بود؟ یا بند و افسون؟ یا پرسه‌ی خیال؟
یا پاداش زخم دیده‌ی فضیلتی؟
کار از بی‌شکیبی گذشت؛
این مرا نگونساری آرزوهاست
در بن دوزخ."

نمایشنامه‌‌‌ی شکونتلا متعلق به هند باستان است که در قرن چهارم میلادی نوشته شده. این اثر کلاسیک، داستانی آمیخته از عشق، فراق، فراموشی و وصال را روایت می‌کند و یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های ادبیات نمایشی سانسکریت به‌شمار می‌رود.
متن نمایشنامه سرشار از نماد، استعاره و اشاره به اسطوره‌ها و خدایان هندی‌ست و لطافتی شاعرانه دارد.
فراموشی—مضمونی که از همان پیش‌پرده به خواننده معرفی می‌شود— نقشی مهم در این داستان دارد و لایه‌ای تأمل‌برانگیز به روایت داده است.
از دیگر ویژگی‌های برجسته‌ی شکونتلا، ساختار نمایشی آن و نوع روایت است که ما در برخی صحنه‌ها، شاهد حضور شخصیت‌هایی پنهان و ناظر بر گفت‌وگوی دیگران هستیم.

اگر شکونتلا را با معیارهای نمایشنامه‌نویسی مدرن و امروزی مقایسه کنیم، شاید در ابتدا آن‌چنان پیچیده به‌نظر نرسد. اما عظمت این اثر نه فقط در روایت عاشقانه‌اش، بلکه در جایگاه آن در تاریخ ادبیات جهان است. شکونتلا یکی از نخستین نمونه‌های برجسته‌ی نمایش‌نویسی در ادبیات کلاسیک جهان است؛ که سرشار از احساس، طبیعت‌گرایی و درک انسانی از عشق و فراموشی است.

نسخه‌‌ و ترجمه‌ی معرفی شده از شکونتلا، بخشی از رساله‌ی دکتری مترجم است. ترجمه‌ای دیگر از "ایندو شیکهر" به زبان فارسی در دسترس است که آن ترجمه نیز اهمیت زیادی دارد و چون این دو ترجمه از نسخه‌های دست‌نویس مختلفی ترجمه شدند، تفاوت‌هایی دارند.
زبانی که شیکهر و اسماعیل‌پور برای ترجمه‌های خود انتخاب کرده‌اند نیز متفاوت است، شیکهر با زبانی امروزی‌تر ترجمه کرده و اسماعیل‌پور فارسی کهن‌تری رو با توجه به زمان نگارش نمایشنامه، برگزیده است و از نظر من انتخاب بهتری بوده و همچنین یادداشت‌ها و نکته‌هایی رو به متن اضافه کرده و این به خوانش و درک بهتر نمایشنامه کمک می‌کنه.
در نهایت خوندن این اثر رو به کسانی که ادبیات کلاسیک و نمایشنامه دوست دارند، پیشنهاد می‌کنم.