یادداشت امیرمحمد کیانی

        کتاب تاریخ خلفا یا همان امامت و سیاست منسوب به ابن قتیبه دینوری  حنبلی مذهب است، مشهور است روایات کتاب نزدیک به آرا شیعه خصوصا درباره دوره خلافت  و سقیفه و یا ماجرای شهادت حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها است. تا جایی که برخی از محققین ظن به تشیح ابن قتیبه برده‌اند!

چیزی که از مطالعه‌ی دقیق کتاب مشخص است بطلان این نظر است همانطور که قبلا در این باره قلم فرسایی‌ها شده، کتاب امامت و سیاست نه دلالت بر تشیع ابن قتیبه دارد و نه اقوال کتاب تقریب چشمگیری با آرا بزرگان تاریخ نگار شیعه. (تنها نکته برجسته نقل ماجرای شهادت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها است آنهم با قرائت متفاوتی از آنچه در آثار شیعی نقل شده.)

محتوای کتاب به نقل تاریخ خلفا از دوره‌ی ابوبکر تا درگیری‌های مأمون و امین بر سر خلافت عباسیان پرداخته که البته بخش قابل توجهی از کتاب مربوط به دوره امیر‌المؤمنین علی علیه‌السلام است.


از شک محققان درباره انتساب کتاب به ابن قتیبه که بگذریم به طور کلی میتوان راجع به کتاب گفت این کتاب آشفتگی‌های جدی در متن روایات دارد. برخی از روایات مثل ماجرای‌های مربوط به عایشه بعد از قتل عثمان تا انتهای جنگ صفین طوری نگاشته شده که گویی برای نویسنده نقل برخی موضوعات سخت بوده اما نقل نکردن آنها هم ناممکن!

متن ترجمه فارسی کتاب به مراتب نسبت به متن عربی آن پریشان‌تر است و بدون ذکر دلیل یا حتی اشارتی در متن آن تصرفاتی شده.

جدای از این مؤلف در این کتاب  اکثر روایات را بدون ذکر منبع و سندی آورده که باعث کاستی اعتبار دوچندان آن شده.

در نهایت پیشنهاد میکنم اگر علاقه مند به مطالعه‌ی این کتاب شدید ترجیحا به متن عربی رجوع کنید و مقالات استاد رسول جعفرین را درباره این کتاب و مؤلف آن مطالعه کنید.