یادداشت محمدمهدی فلاح

        کتاب به غایت زیبا و جذاب بود؛ تصویرهای دلبرایی از شکل گیری غنایی در مواجهه با مرگ. از مثال های زیبایی که مرگ رو همچون گرفتاری در کیسه تاریکی فرض می گرفت تا اینکه چرا امروز محق مرگ نیست و در نهایت تا اینکه با مرگ، به مثابه یک شیء برخورد می کند و با آن وارد دیالوگ می شود.
ولی به نظرم پرسش محوری کتاب سوالی بود که کراراً در متن مطرح می شد: اینکه آیا زندگی درستی داشته ام یا نه؟ و جواب آن بسیار عمیق تر: اینکه هر چی با دقت نگاه می کنم هیچ اشتباهی در زندگی نکردم. این است وضعیت تراژیک ما که در حدفاصل بین دو وضع گرفتار شده ایم و عمیق گرفتار عذاب وجدان نسبت به زندگی هستیم و گمان می کنیم برمبنای تئودیسه الهی، عقوبت اعمال مان رو می بینیم، در حالی که نمی دانیم مشکل کار کجاست. این است تراژدی زندگی برای اهالی شرق.