یادداشت

        نادر بودند کسانی که در قونیۀ آن ایّام توانستند واقع حال مولانا را درک کنند. حال نادره مرد بی مانندی را که در این دنیا حتی در میان دوستان و خویشان خود نیز غریب ماند و با آنکه در دنیای خویش با اهل عصر خوش آمیخت و به عزلت و انزوای سرد زاهدانه هم پناه نجست در غریبستان عالم غریب آمد، غریب ماند، و غریب رفت! اما در یک عصر پرآشوب تاریخ، تا برایش ممکن بود، بی وحشت، بی آلایش و بی اظهار شکایت زیست. مرید دیرینه روزی که چهل سال در خدمت و صحبت این غریبۀ دنیای ما به سر برده بود بعدها بی هیچ تزلزل و قطعاً بی هیچ نکلّف گواهی داد که در تمام این مدّت هرگز حکایت غم و شادی دنیا از وی نشنیده بود. حکایت غم و شادی که او داشت قصۀ اندوه جداییها بود و شادی امید وصال - چیزی که سیر روحانی مستمر او از مقامات تبتّل تا فنا آن را الزام می کرد.
(از صفحه 334 کتاب)

پله پله تا ملاقات خدا یکی از آثار تحقیقی مرحوم زرین کوب در مورد زندگی و احوال مولانا جلال الدین بلخی ست. این کتاب اگرچه مملو از اطلاعات تاریخی در مورد شیوه زندگی و زمانۀ مولاناست ولی به شیوه ای صمیمی نگاشته شده تا خواننده را با "خداوندگار روم" در سفری به فرن هفتم هجری همراه سازد و گوشه ای از افکار و عقاید او را دریابد. نثر استوار و غنی کتاب از دیگر ویژگی های برجسته آن و گواهی بر ادیب بودن نویسنده است. شاید تنها حسرتی که میتوان در باب این اثر ارزشمند داشت کم بودن اشارات به ابیات روح انگیز مثنوی و دیوان شمس باشد. با این حال همچنان که دکتر عبدالکریم سروش در پاسخ به سائلی جهت معرفی منابعی برای شناخت مولانا ارجاع داده بودند، خواندن "پله پله تا ملاقات خدا" برای علاقه مندان سلوک مولانا بی اندازه مفید و لازم است.