یادداشت محسن‌حسام مظاهری

        دو سه هفته‌ای است ترجمه‌ی تازه‌ای از قرآن اثر محمدعلی کوشا به‌همت نشر نی منتشر شده است.
کوشا از محققان و قرآن‌پژوهان حوزوی است که در این سال‌ها مقالات متعددی در نقد ترجمه‌های قرآن منتشر کرده است. همین نقدها توقعات را از ترجمه‌ی خود او بالا برده است.
دو سه سال پیش هم ترجمه‌ی مرحوم نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی با ویراستاری آقای کوشا منتشر بود.
یک امتیاز ترجمه‌ی کوشا، همکاری سه محقق دیگر در مقام ویراستار با مترجم اصلی است. سه محققی که یکی‌شان (بهاءالدین خرمشاهی) خود صاحب ترجمه‌ای از قرآن است که سالها قبل منتشر شده.
امتیاز دیگر ترجمه‌ی کوشا درج پانوشت‌های توضیحی ذیل ترجمه‌ی آیات است. توضیحات لغت‌شناسانه یا تفسیری و تاریخی که بسیار مهم اند و به فهم ترجمه و دلایل انتخاب‌های مترجم کمک می‌کند. 
به اینها اضافه کنید تفاوت‌هایی که مترجم در برگردان پاره‌ای اصطلاحات و مفاهیم قرآن دارد با ترجمه‌های مصطلح. 
تا پیش از این در بین ترجمه‌های معاصر ترجمه‌ی محمدکاظم معزی ترجمه‌ی محبوبم بود. اما گمان می‌کنم ترجمه‌ی کوشا جایگزین آن شود. البته اگر بنا به لذت متن باشد - که در کتابهای مقدس یک شرط مهم است - هیچ ترجمه‌ای از قرآن به پای ترجمه‌ی شیرین و دلنشین قرن ششمیِ رشیدالدین میبدی نمی‌رسد.

پ.ن.
البته همه‌ی اینها در حالتی است که اساسا قائل به امکان برگردان متن مقدس به زبان‌های دیگر باشیم. امکانی که برخی دین‌پژوهان از جمله نوید کرمانی در کتاب "زبان به‌مثابه‌ی معجزه: قرآن متن اصلی فرهنگ عربی" آن را به چالش می‌کشانند.
گرچه باوجود استدلال قائلان به ترجمه‌ناپذیری متن مقدس، به گمانم به ترجمه‌ی متون مقدس می‌توان به‌عنوان تلاشی برای ازآنِ خود کردنِ متن مقدس توسط جماعت‌های ایمانی / گروندگانِ یک دین نگریست. در آن صورت این تلاش‌ها، ولو آن‌که در نیل به مقصود کم‌توان باشند، موضوعیت و اهمیت مستقل دارند.