یادداشت محمدمهدی فلاح

        کتاب پویای ایمان یکی از کتاب های بسیار خوب و غنی در زمینه دین داری در دنیای امروز است. تیلیش در این کتاب تلاش می کند به مباحث جدید و مستحدثه دینداری جدید جواب های درخور و شایسته بدهد که غالباً هم کامیاب شده است؛
در این میان ذکر چند نکته خالی از لطف نخواهد بود:
1- تجربه فاشیسم و ظهور ملی گرایی های جدیدباعث شده دست تیلیش برای ترسیم ایمان گرایی اومانسیتی جدید پر باشد و بتواند تمیزهای مشخص تری بین گرایش به مطلق در درون دین و مطلق گرایی های موجود در علم گرایی و میهن پرستی را ترسیم کند.
2- نقدهای که خصوصاً تیلیش در بخش های مختلف کتاب به روانکاوی که به نظر میرسد در وضعیت کنونی رقیب جدی دین باشد کارساز و مهم است؛ هرچند شاید خیلی دقیق نباشد ولی منظر دینی را به خوبی توجیه می کند.
3- به نظر می رسد اساساً تلقی عمومی تیلیش نسبت به علم و تلاش برای مرضی الطرفین کردن محل نزاع، قدری از زوایای دین را سایش می دهد و در نهایت تصاویر تحریف شده ای خصوصاً از علم ارائه دهد؛ یعنی علم و عقل آشتی پذیر با دین و ایمان به نظر چهره های واقعی این مقولات نیستند.
4- ترجمه آقای دکتر ثقفی واقعاً فرسایش و مستهلک کننده است!