یادداشت فهیمه نظری

        «نمایندگانِ امر نمایندگانِ کلام» حاصل پژوهش آراز بارسقیان درباره‌ی فعالیت کانون نویسندگان از شکل‌گیری تا اسفند ۵۷ است. بررسی این کتاب از روزهای شکل‌گیری دوره‌ی اول کانون در سال ۱۳۴۵ آغاز می‌شود و تا آخرین روزهای اسفند ۱۳۵۷ ادامه می‌یابد. در این کتاب سعی شده بیش‌تر نوشته‌ها، روایت‌ها و گزارش‌های مستقیم و غیرمستقیم با کانون نویسندگان بررسی شود. به علاوه دوازده هزار برگه سند منتشرنشده شامل پرونده‌های افراد و گروه‌های مختلف استفاده شده است. سرنخ‌های اولیه‌ی تمام یافته‌ها از گفته‌ها و نوشته‌های خودِ اهالی کانون بوده و اسنادِ منتشرنشده فقط به منظور تکمیل تاریخچه به کار رفته است.

کتاب شامل چهار بخش و یک موخره و یک پیوست است:
در بخش اول که از سال ۱۳۴۵ شروع و در سال ۱۳۴۶ ختم می‌شود به زمینه‌های شکل‌گیری کانون نویسندگان و فعالیت‌های اهالی‌ای می‌انجامد که به ایجاد این کانون منجر شده است.
در بخش دوم،که شامل سال‌های ۱۳۴۷، ۴۸ و ۴۹ است، از اولین جلسات کانون تا آخرین روزهای دور هم نشستن رسمی نویسندگان و شاعران بررسی شده است.
بخش سوم کتاب یک بررسی کلی بین سال‌های۱۳۵۰ تا ۱۳۵۵ است. در این بررسی به دلیل نبود تشکلی به نام کانون نویسندگان مسیر دیگری در نظر گرفته شده است؛ از اسناد موجود، روایت‌هایی استخراج و انتخاب شده است که شامل بررسی پرونده‌های شخصی اشخاص، خاطرات و روایت‌هایی است که از این دوران درباره‌ی تنی چند از اهالی قلم وجود دارد. اهالی‌ای که بعدتر به اعضای مهم‌تر کانون تبدیل شدند.
بخش چهارم و آخر کتاب شامل سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۷ می‌شود.در این بخش به بررسی فعالیت‌های آشکار و پنهان کانون نویسندگان و اهالی آن در آستانه‌ی انقلاب ۱۳۵۷ پرداخته می‌شود.
در موخره‌ی کتاب هم با اشاره‌ی جزئی به وقایع سال ۱۳۵۸ نگاهی شده به جریان اخراج اعضای حزب توده.
در پژوهش پیش رو اسناد، گفت‌وگوها، روایت‌ها و تاریخ‌نگاری‌های موجود درباره‌ی کانون نویسندگان و اهالی آن، مکتوبات موجود، اعم از اسناد آشکار و پنهان، به سه قسمت تقسیم شده‌اند:
اولویت اول متعلق به اسناد منتشرنشده است.
قسمت دوم روایت‌ها و تاریخ‌نگاری‌های دسته‌ی یک است؛ هم آن‌هایی که از قدیم عضو بودند، هم دیگرانی که در وقایع تاریخی مثل جریان حادثه‌ی دانشگاه صنعتی آبادان ۱۳۵۶ شاهد دسته‌ی اول حساب می‌شدند.
دسته‌‌ی سوم مکتوباتی است که نگارندگان خود ارتباط مستقیمی با واقعه نداشته‌اند، بلکه راوی‌های قسمت‌های مختلف وقایع بوده‌اند. این‌ها به عنوان اسناد دسته‌ی سوم استفاده شده و نقش تکمیلی – تصحیحی داشته‌اند.
نویسنده این کتاب را به دو دلیل بسنده نمی‌داند:
۱- اگر حرفی تازه باشد، هیچ اشکالی ندارد کتاب یازدهمی هم درباره‌ی موضوعی منتشر شود که تاکنون ده کتاب درباره‌اش منتشر شده است.
۲= داستان کانون نویسندگان ایران، هرگز کامل نخواهد بود تا روزی که اسناد وقایع سال‌های دهه‌ی هفتاد به طور کامل و بی هیچ حصر و استثنایی در اختیار پژوهشگران قرار گیرد.