یادداشت مرتضی داوری

        
«آموزش و پرورش متناقض»

در ترجمه، همیشه باید به معناهای گوناگون یک واژه توجه کرد و فریب معنای مشهور و معهود یک واژه را نخورد. برای نمونه، در زبان انگلیسی، واژه "free"، به عنوان صفت، ۵ معنا دارد؛ از جمله:

۱. (شخص) آزاد؛ مختار؛ (دولت، موسسه) مستقل؛ (ترجمه) آزاد.

۲. مجانی، رایگان.

۳. (اتاق، صندلی) خالی، بلااستفاده.

۴. دست و دلباز، سخاوتمند.

۵. (شخص، زبان) بی تکلف، راحت، بی قید، بی بند و بار.

علی صلح جو، در کتاب «از گوشه و کنار ترجمه»، نمونه ای از این خطاهای رایج درباره بسنده کردن مترجم به معنای مشهور واژه  و درنتیجه ترجمه نادرست را آورده است: 

"There is nothing more urgent than "free" and compulsory education."
 
مترجمی جمله بالا را بدین صورت ترجمه کرده است:

«هیچ چیز مبرم تر از آموزش و پرورش آزاد و اجباری نیست».

مترجم، واژه free را «آزاد» ترجمه کرده است و به بافت سخن توجهی نکرده است. "free" در بافت جمله بالا و در ارتباط با آموزش و پرورش، به معنای «رایگان» است. مترادف free به معنای رایگان، complimentary است.

نکته: در جمله بالا، "urgent" به معنای اضطراری، مبرم، ضروری، و فوری، و  "compulsory" به معنای اجباری و الزامی به ویژه در پیوند با تحصیل/خدمت/ سربازی است.

آدرس کانال من در ایتا:
@joreeha1