یادداشت ذرني

        کتاب تشکیل شده از ۱۰ فصل و یک پیشگفتار (در هدف و حواشی نگارش) و مؤخره (شامل پاسخ نگارنده به برخی انتقادات مطرح شده به نظراتش) است که به ابتدایش مقدمه‌ای از مترجم (برای تبیین اهمیت) و یادداشتی از ویراستاران (درباره‌ی سرگذشت انتشار آن) اضافه شده. به علاوه، پینوشت‌ها به عنوان بخشی مستقل از مطالب اصلی و واژه نامه را می‌توان مزید بر غنای محتوای کتاب دانست. افراد متعددی را می‌شناسم که به مطالعه‌ی این کتاب توصیه می‌کنند و برخی آن را کلید ورود به دنیای فلسفه‌ی حقوق می‌دانند. خودم هم برای همین تهیه‌اش کردم و از آن بهره بردم.

افسوس و دو صد افسوس، یکی برای نداشتن توجه کافی به آن در جامعه‌ی علمی و عمومی -حداقل آن قدری که من می‌شناسم- و یکی برای ترجمه‌ی نامفهومی که از این کتاب به عمل آمده! به احتمال زیاد، اگر من قبلا محتوای این کتاب را درس نگرفته بودم، هیچ از خواندنش به دست نمی‌آوردم. معمولا برای نوشتن مرور بر کتاب‌ها دوباره به آن مراجعه می‌کنم؛ اما الآن هیچ اشتیاقی به خواندن جملات طولانی متکلفش -که بی هیچ ذوق ادبی در لباسی بدقواره‌ی آگنده اند- ندارم و فقط به بازنویسی فهرست بسنده می‌کنم (البته مزید بر علت آنکه فایده‌ی چندانی در تلخیص این دست مباحثی که نیازمند تأملات عمیق باشند نیست):

1⃣ پرسش‌های پایدار
۱. پیچیدگی‌های نظریه‌ی حقوقی
۲. سه موضوع مکرر (دستور متکی به تهدید، الزامی بودن رفتار قانونی و تفاوت آن با اخلاق، اطاعت به عادت و قاعده‌محوری)
۳. تعریف (ماهیت قانون)

2⃣ قانون، فرمان و دستور
۱. انواع امر
۲. قانون به مثابه‌ی دستور اجباری

3⃣ تنوع قوانین
۱. مفاد قوانین (بطلان به مثابه‌ی مجازات، قاعده‌ی قدرت‌زا به مثابه‌ی خرده‌قانون، تحریف: بهای یکسانی)
۲. طیف کاربرد (افراد مشمول قانون)
۳. سبک‌های شکل‌گیری

4⃣ حاکم و تابع
۱. عادت اطاعت و دوام قانون
۲. بقای قانون
۳. محدودیت قانونی قدرت قانونگذاری
۴. حاکم در پس قانونگذار

5⃣ قانون به مثابه‌ی اتحاد قواعد اولی و ثانوی
۱. آغاز دوباره (مروری بر نقاط ضعف نظرات پیشین)
۲. مفهوم وظیفه
۳. عناصر قانون

6⃣ بنیادهای نظام حقوقی
۱. قاعده‌ی شناسایی و اعتبار قانونی
۲. پرسش‌های جدید (طبقه‌بندی، وجود قانون و نظام حقوقی)
۳. آسیب‌شناسی نظام حقوقی

7⃣ شکل‌گرایی و قاعده‌شکاکی
۱. بافت باز قانون
۲. انواع شک به قاعده
۳. قطعیت و خطاناپذیری در آرای قضایی
۴. عدم قطعیت قاعده‌ی شناسایی

8⃣ عدالت و اخلاق
۱. اصول عدالت
۲. وظیفه‌ی اخلاقی و قانونی
۳. آرمان اخلاقی و انتقاد اجتماعی

9⃣ حقوق و اخلاق
۱. حقوق طبیعی و اثبات‌گرایی حقوقی
۲. محتوای حداقلی حقوق طبیعی
۳. اعتبار حقوقی و ارزش اخلاقی 

🔟 حقوق بین الملل
۱. سرچشمه‌های تردید
۲. تعهد و ضمانت اجرا
۳. تعهد و حاکمیت دولت‌ها
۴. حقوق بین‌الملل و اخلاق
۵. قیاس شکل و محتوا

ℹ️ مؤخره
۱. چیستی نظریه‌ی حقوقی
۲. چیستی اثبات‌گرایی حقوقی (معناشناختی، تفسیری، اثبات‌گرایی نَرم)
۳. چیستی قواعد (نظریه‌ی ممارستی قواعد، قواعد و اصول)
۴. اصول و قاعده‌ی شناسایی (تبار و تفسیر)
۵. حقوق و اخلاق (حق و تکلیف، تشخیص قانون)
۶. صلاحیت اختیاری قضایی