بریده‌های کتاب 6 نظریه ای که جهان را تغییر داد: نیوتون و جاذبه، اینشتین و نسبیت، هاوکینگ و سیاهچاله ها، کوری و رادیواکتیویته، تورینگ و کامپیوتر ...

کامپیوتر را می‌توان در ردیف استفاده از آتش، کشف چرخ، و کاربرد الکتریسیته دانست. این پیشرفت‌ها نیروهای طبیعی را مهار کرد اما کامپیوتر هوش را به کنترل درآورد.

طبیعت، و قوانین طبیعت در تاریکی شب پنهان بودند، خداوند فرمود نیوتن در وجود آید! و همه جا روشن شد. الکساندر پوپ

اما درباره‌ی زمان «واقعی» چه می‌توان گفت؟ برج ساعت و ساعت جیبی آشکارا باید با زمان «واقعی» منطبق باشند. اما هم‌چنان که انیشتین قبلاً استدلال کرده بود، چیزی به عنوان زمان «واقعی» وجود ندارد. زمان مطلقی وجود ندارد. زمان فقط در مورد نقطه‌ای اعمال می‌شود که در آن جا اندازه‌گیری صورت می‌گیرد. راه دیگری وجود ندارد که بتوان آن را اندازه گرفت.

نخسیتن قانون نیوتن نظریه‌ی لختی را مطرح می‌کند، که بنابر آن هر جسم در امتداد خطی راست در حال سکون باقی می‌ماند یا به حرکت یکنواخت ادامه می‌دهد مگر این که نیرویی خارجی بر آن وارد آید. اشیاء به این علت در فضا حرکت می‌کنند که پس از ابتدای حرکتشان هیچ چیزی آن‌ها را متوقف نکرده است. برای نخستین بار، حرکت اجسام در آسمان توضیح داده می‌شد- بدون توسل به تردستی قدرت‌های آسمانی و توان حرکتی فرشتگان. (هرچند که سه قرن بعد از آن طول کشید تا نظریه‌ی مهبانگ (Big Bang) پرداخته شده که توضیح می‌داد آن حرکت اولیه چگونه به وجود آمده است.)

با وجود همه‌ی این کوشش‌ها [ماری کوری برای به دست آوردن یک دهم گرم رادیوم مجبور به فراوری بیش از یک تن نخاله اورانیتیت به میزان ۲۰ کیلوگرم در هربار بود] و امکانات تجارتی عظیم رادیوم، ماری کوری از به ثبت رساندن روش تهیه رادیوم از اورانینیت خودداری کرد. کوری‌ها بی‌اعتنا به فقر خود با هم‌دیگر تصمیم گرفتند که منافع رادیوم را در دسترس جهانیان قرار دهند. پ.ن: یاد یک سری جزوات دوران کنکور میفتم که بالاش می‌نوشتن از نظر شرعی، اخلاقی و هزار چیز دیگه درست نیست شما این رو کپی کنی. 👀😂

پیروزی پارلمانی- یعنی، نخستین انقلاب کامیاب و موفق در اروپا- شاهد تشکیل دولت مردمی، در پی تندروی‌ها و افراط‌کاری‌های مابعد انقلابی بود؛ این افراط‌کاری‌ها در حال حاضر نوعی هنجار در رفتار و کردار دوران پس از انقلاب به شمار می‌آید. یک پاک‌دینی و منزه‌طلبی سرکوب‌گرانه به اجرا درآمد. تمام مراسم شادی همراه با رقص، پایکوبی و نمایش ممنوع شد، و حتی روز میلاد مسیح به روز دعا و نیایش، به جای مراسم خوردن نوعی کیک و شیرینی، تبدیل شد.

نیوتن در کنار پیشرفت‌های علمی خویش، در مطالعاتش در کتاب مقدس نیز به پیشرفت‌های شگفتی نائل آمد. در حالی که روایت‌های اولیه عهد جدید را به همان زبان اصلی آن‌ها مطالعه می‌کرد، متقاعد شده بود که این متون را مترجمان و مفسران دوره‌های بعدی، بنابر مقاصد و نیت خودشان مخدوش و تحریف کرده‌اند. می‌گفت: ایده و نظر تثلیث (پدر، پسر و روح‌القدس) یک دوز و کلک پیچیده، و مفهومی ریاکارانه و فریبکارانه است که کج‌اندیشان توطئه‌گر به مسیحیت قالب کرده‌اند. مسیح خدایی و خداگونه نبوده است، و ما باید مستقیماً به درگاه خداوند خالق نیایش کنیم. پ.ن: فکر کنید در اون زمانِ تعصبِ مسیحیت که هرکسی مرتد اعلام و کشته می‌شد، فردی انقدر جسور باشه که خودش به دنبال حقیقت بره و عقاید بزرگان دینی جامعه رو زیر سوال ببره! باور تثلیث هم از عقاید اصلی مسیحیت محسوب میشده و مثل این میمونه که شما جرئت کنید یکی از عقایدی که در حال حاضر برای اسلام اصلی محسوب میشه رو مورد جست‌وجو و کنکاش بیشتر قرار بدید.

پس از هفت هفته رونگتن آماده بود تا یافته‌های خود را آشکار سازد. در ژانویه ۱۸۹۶ کشف خود را در یک سخنرانی عمومی اعلام داشت. اوج این سخنرانی هنگامی بود که رونگتن استاد تشریح سوئیسی رودلف فون کولیکر را از میان حاضرین فرا خواند. رونگتن از دست این مرد هشتاد ساله با اشعه‌ی X عکس‌برداری کرد. هنگامی که معلوم شد تمامی ساختمان استخوان‌های انگشتان و مچ فون کولیکر نمایان است، تمام حاضرین ایستادند و برایش دست زدند.

نبوغ و خلاقیت نیوتن بر شالوده‌های ترکیبی از قوانین کپلر و یافته‌های گالیله استوار شد. مفهوم گرانشی که در هنگام فرو افتادن سیب از درخت به ذهن او آمد، مالاً شبیه به همان نیرویی به نظرش رسید که ماه را در مدارش به دور زمین، و سیارات را در مدارشان به دور خورشید نگه می‌دارد. قوانینی که بر روی زمین برقرار بودند، در مورد اجسام آسمانی هم صادق و برقرار می‌بودند. این یک شهود شگفت‌انگیز و حیرت‌آور بود. در یک مرحله درک و فهم ما دیگر وابسته و محدود به زمین نبود، بلکه به تمامی پهنه‌ی جهان هستی تعمیم می‌یافت. پ.ن: تصور کنید در زمانی که هنوز مردم عادی فکر می‌کنن زمین گرد نیست و خورشید دور زمین می‌چرخه، یک نفر برای اولین بار تصویر یک‌پارچه‌ای از خلقت رو ببینه و به نمایش بذاره...

بعد از نیوتن درباره چگونگی رسیدن به این کشف و سایر یافته‌های دوران‌سازش سوال شد. وی پاسخ داد: «همواره با تفکر کردن درباره‌ی آن‌ها، موضوع را پیوسته در برابر خودم می‌نهادم و با صبوری به آن می‌اندیشیدم تا این‌که نخستین پرتوهای سپیده‌دم اندک‌اندک به نور کامل طلوع می‌انجامید.» بنابر آن حکایت مشهور "نخستین پرتوهای سپیده‌دم"ِ نظریه‌ی گرانش نیوتن وقتی به ذهن وی رسید که شاهد فرو افتادن سیب از درخت بود. از این موضوع غالباً به عنوان این‌که افسانه‌ی محض است، چشم می‌پوشند و آن را پی نمی‌گیرند. اما بنابر قول استاکلی، نخستین زندگی‌نامه نویس نیوتن: « وی به من گفت... تصور گرانش...گاهگاهی از طریق دیدن فروافتادن یک سیب، در حالی که در حال و هوای اندیشه و تفکر قرار داشته... به ذهنش متبادر می‌شده است.»

نیوتن یادداشت نوشتن را در دفترچه‌ی یادداشتی تحت عنوان برخی پرسش‌های فلسفی آغاز کرد که سرفصل آن از این قرار بود: «بهترین دوست من حقیقت است.»

رونگتن (کاشف اشعه ایکس) از به ثبت رساندن هرچیزی که مربوط به تولید یا استفاده از اشعه X بود خودداری کرد، زیرا اعتقاد داشت که این اشعه باید برای استفاده بشریت به کار رود. کشف او می‌توانست سود مالی عظیمی را برای او به همراه بیاورد. (فکر کنم منظورش با ثبت patentعه) با این حال او در سال ۱۹۲۳، پس از این که پس‌انداز زندگی‌اش در تورم عظیم آلمان از میان رفت، در فقر و پیری درگذشت.

با این حال از آن‌چه می‌داند شاد است زیرا در اطاق تنهایی خویش هوای غنی را می‌یابد که روح در آن رشد می‌کند، که از ذهن‌های مشتاق الهام گرفته است.

ریاضیات دکارت (و فلسفه‌ی او) به نحو بامعنی‌تری، جهان را به صورت ابزار مکانیکی پیچیده‌ی گسترده‌ای می‌نگریست. پیش از آن، مکتب ارسطو جهان را بر حسب کیفیت‌ها (خاک، هوا، و جز این‌ها) نظاره کرده بود؛ حالا به جهان در چارچوب کمیت‌ها-که قابل اندازه‌گیری بودند- نگاه می‌شد.

انیشتین در حوالی سال ۱۹۰۶ به شناخت و درکی سرنوشت‌ساز رسید، که نه تنها دامنه‌ی بصیرت و شناخت نسبت به ماهیت کوانتوم را افزود بلکه حاکی از پیشرفت هیجان‌انگیزتری هم بود. معلوم شد که کوانتوم‌های نور صرفاً ذراتی‌اند که به نحوی از شر جرمشان خلاص و به شکلی از انرژی تبدیل شده‌اند که با سرعت نور حرکت می‌کند. جرم، انرژی و سرعت نور به نحوی به هم پیوسته بودند و بین آن‌ها پیوندی برقرار بود.

در سال ۱۹۰۷، مینکوفسکی کتابی با عنوان فضا و زمان تالیف کرد، که وی در آن این موضوع را روشن کرد که زمان را باید در حکم بعد چهارم تلقی کرد. وی نشان داد که نه زمان و نه فضا را نمی‌توان به صورتی نگریست که دارای موجودیتی جداگانه‌اند. زمان جدا از فضایی که به آن مرتبط می‌شود، وجود ندارد؛ به همین ترتیب فضا جز در ظرف زمان وجود ندارد. جهان هستی (عالم) را باید چنان نگریست که از آمیزه‌ی «فضا-زمان» بنا شده است.

بنابر اصول نیوتن، همه چیز، از سیارات مداری گرفته تا سیبی که از درخت فرو می‌افتد، دستخوش قانون واحدی‌اند: نیروی گرانش. جهان هستی به صورتی منطقی در این سیستم نگریسته می‌شود، و قوانین آن مستقل از این که کجا و یا تحت چه شرایطی اعمال می‌شوند، همواره سازگار باقی می‌مانند. بنیان‌های این جهان‌اند که در آن فضا و زمان به عقل سلیم تعلق دارند. همان‌گونه که نیوتن در اصول ریاضیات (پرینسیپا) خود با اطمینان نوشت: «زمان مطلق، واقعی و ریاضی، فی نفسه و بنابر ماهیت‌اش، بدون ارتباط با هرچیز خارجی به آرامی جاری است، و نام دیگر آن دوام و مدت است.» به همین ترتیب «فضای مطلق، ماهیتاً، بدون ارتباط با هرچیز خارجی همواره بدون تغییر و استوار باقی می‌ماند.» به بیان دیگر فضا و زمان مطلق‌اند. و این طور هم به نظر می‌رسید.

پیش از آغاز قرن بیستم، ژول هانری پوانکاره‌ی فرانسوی، بزرگ‌ترین ریاضیدان عصر نیز درباره‌ی تصورات و مفاهیم معنای مطلق و زمان مطلق تردید خود را ابراز داشت. وی به نحوی خلاقانه استدلال کرد که اگر شبی در حالی که همه در خواب‌اند جهان هستی ناگهان هزار برابر شود، این جهان به کلی بدون تغییر و دست‌نخورده خواهد ماند. چگونه خواهیم توانست بگوییم که چه اتفاقی افتاده است؟ چگونه می‌توانیم این تغییر ابعاد را اندازه بگیریم؟ اصلاً نمی‌توانیم. به این ترتیب، مفهوم فضا نسبت به چارچوب مرجعی است که از آن چارچوب فضا اندازه‌گیری می‌شود.