آرتور کریستن سن
آرتور کریستن سن
پدیدآور1 دنبال کننده
آرتور امانوئل کریستنسن (1875 - 1945) ایرانشناس، خاورشناس، لغتشناس و پژوهشگر معروف اهل دانمارک است. آثار تاریخ سلطنت قباد و ظهور مزدک – ترجمه نصرالله فلسفی، تهران، ۱۳۰۹ش داستان بزرجمهر حکیم- ترجمه عبدالحسین میکده، تهران، ۱۳۱۳ش ضمیمه مجله مهر. مشتمل بر تحقیق دربارهٔ وجود تاریخی یا افسانه ای بزرگمه وضع ملت و دولت و دربار در دوره شاهنشاهی ساسانیان-ترجمه و تحریر مجتبی مینوی، چاپ اول، تهران ۱۳۱۴ش. این ترجمه نسبت به متن نخستین چاپ فرانسه تفاوتهای گاه اساسی دارد؛ زیرا کریستِن سِن ضمن صدور اجازه ترجمه کتاب به فارسی، نسخه ای از آنرا با اصلاحات و حذف و اضافات مهم برای مینوی فرستاد و متن فارسی مبتنی بر همین نسخه است. به نظر میرسد که همین کتاب اساس تحقیقات گستردهتر کریستن سن در همین موضوع شد و کتاب ایران در زمان ساسانیان محصول همین تحقیقات است ایران در زمان ساسانیان- ترجمه رشید یاسمی، چاپ اول، تهران، ۱۳۱۷ش، یکی از برجستهترین آثار کریستن سن. چاپ دوم مشتمل است بر اضافات و تجدید نظر کلی که کریستن سن در چاپ ۱۹۴۴م خود اعمال کرده بود. این اضافات و تحقیقات جدید به ترجمه منوچهر امیر مکری بر متن فارسی رشید یاسمی افزوده و در ۱۳۳۲ منتشر شد. کریستن سن در این اثر ممتاز با تحقیق در منابع ایرانی و عربی و یونانی و سریانی و ارمنی و تحقیقات جدید ایرانشناسان، بسیاری از زوایای تاریک فرهنگ و تمدن عصر ساسانی را روشن گردانیدهاست و افقهای نو و راههای جدید در برابر محققان گشودهاست. مزدا پرستی در ایران قدیم – ترجمه ذبیحالله صفا، مرکب از دو مقاله کریستنسن: یکی «ملاحظاتی دربارهٔ قدیمترین عهود آئین زردشتی» که در ۱۳۲۶ش در تهران، ودیگری «تحقیقات در باب کیش زردشتی ایران باستانی «در فلورانس ترجمه شد و هردو با عنوان مزدا پرستی در ایران قدیم در ۱۳۳۶ش در تهران به چاپ رسید. کیانیان- ترجمه ذبیحالله صفا، چاپ اول تهران، ۱۳۳۶ش. از آثار مهم کریستن سن به زبان فرانسه که مشتمل است بر تحقیق دربارهٔ کیانیان در روایات ملی و دینی ایرانیان، و مخصوصاً اثبات این نکته که اینان ارتباطی با هخامنشیان ندارند و از امرای محلی شرق ایران بودهاند. کارنامه شاهان در روایات ایران باستان- ترجمه باقر امیرخانی و بهمن سرکاراتی، دانشگاه تبریز، ۱۳۵۰ش. این کتاب همانطور که کریستن سن خود تصریح کردهاست با کتاب حماسه پهلوانی و ادبیات داستانی ایرانیان باستان مرتبط است. آفرینش زیانکار در اساطیر ایرانی- ترجمه احمد طباطبایی، تبریز، ۱۳۵۵ش گویش گیلکی در رشت- اول بار به قلم دکتر صادق کیا و همکاری فرانک ادیبی ترجمه و به صورت پلی کپی، بدون ذکر تاریخ در چند نسخه تکثیر شد. سپس در ۱۳۷۴ش، به قلم و شرح جعفر خمامی زاده در تهران به چاپ رسید. کتاب مشتمل بر توصیف ساختمان دستوری گویش گیلکی، متنهایی از این زبان و چند شعر و داستان، و فهرستی از واژههای گیلکی است. بررسی انتقادی رباعیات خیام – ترجمه فریدون بدره ای، تهران، ۱۳۷۴ش نمونههای نخستین انسان و نخستین شهریار – ترجمه و تحقیق به قلم ژاله آموزگار و احمد تفضلی، جلد اول، تهران، ۱۳۶۴ش، جلد دوم، تهران، ۱۳۶۸ش. از برجستهترین آثار کریستن سن و مشتمل بر تحقیق در روایات ایرانی مربوط به گیومرث، نمونه نخستین انسان، مش و مشیانه، نخستین جفت انسان، افسانههای مربوط به هوشنگ و تهمورث و جمشید. فراسوی دریای خزر، سفرنامه کریستن سن به ایران و آسیای مرکزی، ترجمه منیژه احدزادگان و علی آلفونه، تهران، ۱۳۸۵ش بهرام چوبین، ترجمه همو، تهران، ۱۳۸۵ش افسانههای ایرانیان، ترجمه امیر حسین اکبری شالچی، تهران، ۱۳۸۶ش کاوه آهنگر و درفش کاویانی، ترجمه منیژه احد زادگان آهنی، تهران، ۱۳۸۷ش گویش سمنان – ترجمه احسان ابراهیمیان، و ویرایش و حواشی حمید رضا حسنزاده توکلی، سمنان، ۱۳۸۹ش. این اثر که در ۱۹۱۵م در کپنهاگ منتشر شدهاست، نخستین اثر کریستن سن دربارهٔ گویشهای ایرانی است. چند صفحه از این رساله را محمد جعفر محجوب در ۱۳۳۶ش ترجمه و در مجله یغما چاپ کرده بودهاست. آثار دیگری از کریستینسن که اخیراً به زبان فارسی ترجمه و در این متن ذکر نشده بدین قرار است: شاعران و متفکران اسلامی، ترجمه سعید سهیلی، انتشارات پرسش آبادان ۱۳۹۶، و انتشارات فروغ/ آلمان ۱۳۹۲. ایران کهن و ایران نو (سفرنامه کریستین سن به ایران) ترجمه سعید سهیلی انتشارالکترونیک، به آدرس: saxo.dk ایران در زمان سامانیان، کریستینسن، ترجمه سعید سهیلی، انتشار الکترونیک به آدرس: saxo.dk رساله شعر درباری و دربارهای شعر، کریستین سن، ترجمه سعید سهیلی،انتشار الکترونیک به آدرس: saxo.dk
همۀ کتابها