کتاب  ستیز و سازش  اثر جمشید ک . چوکسی ، به  بازسازی  رخدادهای  چهار سده  (از سدة  هفتم  تا یازدهم  میلادی ) و تحلیل  آن ها می پردازد و می کوشد نیروهای  محرکة  تغییرات  سیاسی  ـ مذهبی  این  دوره  از تاریخ  ایران  را بشکافد. شکست  شاهنشاهی  ساسانی ، ظاهراً به  خاطر محاسبات  غلط  نظامی  و نیز نزاع های  دسته ها در دورن  دربار سلطنتی  ایران  بوده  است . مولف  با رویکردی  برخوردار از تصور قوی  و نیز تحلیل های  صریح  و بی پرده ، شرح  می دهد که  چگونه  بزرگان  نوظهور و طبقات  زیردست  تازه ، این  تغییرات  را دامن  زدند و چگونه  «ستیز و سازش ، ساز و کارهایی  شدند که  پیدایی  تشکیلات  تازه  از بحران  اجتماعی  را سهولت  بخشید.»