برای آشنایی با جامعه شناسی تاریخی و ویژگی ها و توانایی هایش، چگونگی گذر از تقابل طولانی مدت و وحدت یافتن در یک قالب، لازم است مروری برریشه ها و مبانی فلسفی-تاریخی این رشته شود. در این کتاب تلاش می شود با نگاهی به مباحث تاریخی و فلسفی پیرامون موضوع و روش جامعه شناسی و تاریخ و با کاوش زمینه های شکل گیری جامعه شناسی تاریخی، مبانی تاریخی ـ فلسفی آن ارائه شود. برای این منظور در بخش اول بحثی پیرامون زمینه های تاریخی ـ فلسفی جامعه شناسی تاریخی به قلم مؤلف ارائه شده است. بخش دوم به مباحث سنگین تر مربوط به مناقشات پیرامون جامعه شناسی تاریخی و تطبیقی ـ تاریخی از بزرگان و نام آوران این رشته اختصاص دارد.