کتاب حاضر یکی از دفترهای مجموعه «اندیشمندان ایران و اسلام» است. این مجموعه برای آشنایی نسل جوان با بنیان گذاران ایرانی ـ اسلامی فرهنگ و تمدّن بشری منتشر شده است. این دفتر به مرور زندگی و آثار «خواجه نصیرالدین طوسی» (597-672ق) اختصاص یافته است. مطالب اثر در پنج گفتار تنظیم شده که در گفتار نخست برای درک اوضاع ایران در زمان زندگی خواجه نصیر، مختصری از تاریخ آن روزگار بیان شده است. در گفتار دوم، شرح حال خواجه نصیر آمده و در گفتار سوم به معرّقی سه تن از شاگردان او پرداخته شده است. اندیشه های فلسفی و کلامی خواجه نصیر در گفتار چهارم مورد بررسی قرارگرفته و گفتار پنجم به بررسی دیگر آثار نصیرالدین در زمینه علوم ریاضی، نجوم و منطق اختصاص یافته است.