برای آنکه کسی مسئول رفتار خود شناخته شود باید در حین ارتکاب جرم دارای ادراک و اختیار فرض شود. از دیدگاه قانونی، برخورداری از صفاتی مانند عقل، بلوغ، و اختیار شرط مسئولیت کیفری قلمداد می شود. گاهی به موجب دستور قانونگذار و مصلحت معینی، رفتار مجرمانه مباح تلقی می شود. اسباب اباحه (عوامل موجهه) عموماً کیفیاتی عینی و خارجی است ولی اسباب مانع مسئولیت کیفری که بحث مورد نظر ماست، شخصی و دورنی هستند. برای تحقق جرم علاوه بر عنصر قانونی و عنصر مادی نیاز به عنصر مهم دیگری با عنوان عنصر معنوی می باشد. عنصر معنوی به معنای داشتن سوء نیت می باشد سوء نیت که متشکل از علم و آگاهی، همان طور که مشخص است در جرائم غیر عمدی این علم و آگاهی وجود ندارد و فرد قادر به تشخیص عواقب و ضرر و زیان حاصل از عمل ارادی نیست. عواملی همچون جنون و اجبار به عنوان رافع تام مسئولیت کیفری و عواملی همچون خواب و بیهوشی به عنوان رافع نسبی مسئولیت کیفری تلفی می شوند.