این گفتار، طرح‎ها، برنامه‏ها و اقداماتی که انسان با کمک خانواده به منظور دستیابی به کمال و خوشبختی انجام می‏دهد؛ تحلیل و ارزیابی کرده است. نویسنده در فصل نخست راجع به تدبیر خانواده در ایران و جهان مطالبی بیان نموده و سپس به تشریح مفاهیم محوری که با تدبیر خانواده ارتباط تنگاتنگ دارد؛ نظیر خانواده، جامعه، جمعیت، جمعیت‏شناسی، ویژگی‏های جمعیت از لحاظ جوانی و پیری، مرگ و میر جمعیت‎ها و عوامل دیگری چون مهاجرت، سن باروری، ازدواج و طلاق سخن گفته است. تدبیر و برنامه‏ریزی خانواده و اهداف تنظیم در چارچوب تدبیر خانواده از دیگر مباحثی است که مؤلف بدان‎ها می‎پردازد و بر این نکته تصریح می‏کند که کاهش مرگ و میر مادران به دلیل بارداری و زایمان، کاهش سوء تغذیه مادران و کودکان، پیشگیری از ناهنجاری‏ها و اختلالات در رشد و تکامل جنین، تضمین ثبات روانی خانواده و ارتقاء سطح رفاه آن از اهداف تدبیر خانواده به شمار می‏رود. او در ادامه درباره این عناوین: تاریخچه تنظیم خانواده در جهان و ایران، حرکات جمعیت، درآمدی بر فرایند تدبیر در خانواده که با عنوان اصلی کتاب رابطه منطقی و ماهوی دارد؛ بحث می‎نماید و در پایان، فیزیولوژی دستگاه تناسلی انسان، نقش غدد و هورمون‎ها در باروری و نیز روش‎های کنترل و پیشگیری از بارداری را به روش علمی تشریح می‏کند.