این مجموعه به بررسی تاریخ مجادلات کلامی در ایران از زمان صدارت امیرکبیر تا انقلاب اسلامی بر سر موضوعاتی چون: آزادی، مساوات، حکومت مردم، قانون، ماتریالیسم و ماتریالیسم دیالکتیکی، داروینیسم، جدایی قدرت دینی از قدرت سیاسی و مارکسیسم، اختصاص یافته است. به تصریح نگارنده: "مهم ترین و اولین مواجهه ی جدی عالمان مسلمان با مسائل کلامی در حوزه ی علوم اجتماعی در عصر مشروطه صورت گرفت و واکنش مثبت و منفی آنان را برانگیخت. برخی از موضع نفی برآمدند و این نهضت اجتماعی را از اساس با شریعت، مخالف دانستند. مهم ترین این مخالفان، شیخ فضل الله نوری بود که آثاری درباره ی مشروطیت، تحریر کرد که از جمله ی آن ها می توان به رساله ی "در حرمت مشروطیت" اشاره کرد، نوری با رد تمام مسائل جدید مطرح شده در حوزه ی اجتماع، به رغم کارکردهای مهم اساسی مسائلی چون آزادی، مساوات، قانون و مشارکت مردم در حکومت و بدون توجه به تحولاتی که در شیوه ی معیشت و زندگی اجتماعی مردم رخ داده است، در واقع نقش دین را در جهان امروز نادیده می گرفت و آن را به حاشیه ای راند. اما بیش تر عالمان دینی آن عصر با جریان مشروطه برخورد مثبت داشتند و برای اصولی چون آزادی، مساوات، نظارت مردم بر اعمال دولتمردان، شواهدی از قرآن و سنت، عرضه می کردند. در مواجهه با آزادی از سوی متکلمان دو موضع، اتخاذ شد. برخی چون طالقانی و بازرگان، نگاه مثبتی به آن داشتند و کم و بیش آزادی های اجتماعی مندرج در اعلامیه ی حقوق بشر را می پذیرفتند. برخی نیز به نوعی آزادی در محدوده، معتقد بودند و آزادی عقیده، بیان و قلم را در چارچوب های خاص قبول داشتند که از جمله می توان به طباطبایی و مطهری اشاره کرد". در مباحث بعدی از تلاش متکلمان مسلمان در نقد مکتب مارکسیسم و دیالکتیک تاریخی با انتشار آثاری از مرتضی مطهری و عبدالحسین کافی سخن رفته است. نیز مساله ی تعارض علم و دین در ایران حول محور نظریه ی داروین و مسائل جدید، نظیر شرکت زنان در انتخابات، بازگو شده است.