این کتاب در رابطه با یک سنت الهی صحبت می‌کند و آن چیزی نیست جز «امتحان». نویسنده این سنت الهی را از ابتدا یعنی از قبل از خلقت آدم علیه‌السلام که همان امتحان ملائک است مورد بررسی قرار می‌دهد. بعد از امتحان ملائکه و شیطان، از امتحان حضرت آدم علیه‌السلام و هابیل و قابیل سخن می‌گوید. سپس امتحان اقوام پیشین مانند قوم حضرت نوح علیه‌السلام، قوم حضرت هود علیه‌السلام، قوم حضرت صالح علیه‌السلام، قوم حضرت لوط علیه‌السلام، قوم حضرت شعیب علیه‌السلام، فرعون و فرعونیان و قارون را می‌آورد که در امتحانات الهی شکست خوردند. در مقابل از قوم حضرت یونس علیه‌السلام و جادوگران فرعون خبر می‌دهد که در امتحان الهی پیروز شدند.
در ادامه انواع امتحانات قوم بنی اسرائیل را می‌خوانیم؛ چرا که در روایات داریم تمام اتفاقات در بنی اسرائیل موبه‌مو در امت اسلام نیز اتفاق می‌افتد. امتحان‌هایی مانند نجات از فرعون، تقاضای بت پرستی، گوساله پرستی و رها کردن هارون، درخواست دیدن خدا، آزمون «باب حطّه»، صید ماهی در روز شنبه و بسیاری آزمون‌های دیگر آمده است.
دلایل امتحان انسان توسط خداوند متعال مبحث بعدی کتاب است. بعد از آن، برخی از امتحان‌های پیامبران را می‌خوانیم، فصل هفتم به امتحانات امت اسلام، به خصوص آزمون ولایت و آزمون مودّت اهل بیت علیه‌السلام می‌پردازد.
ما هم در این عصر و زمانه دچار یک امتحان بزرگ هستیم و آن غیبت امام زمان علیه‌السلام است که تحت عنوان «محنت غیبت» در کتاب آمده. در آخر نیز نعمات این غیبت آمده است تا دل‌های شیعیان در این محنت و دوری، کمی آرام بگیرد و با اشتیاق بیشتری منتظر آخرین ذخیره الهی باشند.
اگر می‌خواهید بدانید که چرا خداوند سنت امتحان را قرار داده و به چه علت ما مورد امتحان قرار می‌گیریم، حتماً این کتاب را بخوانید. ضمن آن‌که از چرایی غیبت امام و طولانی شدن مدت آن آگاه می‌شوید. البته باید عرض کنم که بخشی از حکمت طولانی شدن غیبت امام که در کلام ائمه آمده در کتاب بیان شده و حکمت های دیگری نیز ممکن است داشته باشد که خداوند متعال از آن آگاه است.
«درود بر مهدی علیه‌السلام همان کس که خداوند به امت‌ها وعده داده است تا به وسیله او سخنان را یکجا فراهم کند و اختلاف‌ها و پراکندگی‌ها را به سامان آورد و نیز به وسیله او زمین را از عدل و داد پر کند و به او مکنت و دولت ارزانی فرماید و آنچه را که به مومنان وعده داده ست به انجام رساند.»

امین پازوکی 1399/07/02