کتاب حاضر، پژوهشی است که با هدف اصلی پاسخ به این پرسش که «نسبت ما و فارابی چیست؟» یا به بیانی دیگر «فارابی در حوزه علوم انسانی ایران چه نقش و اهمیتی دارد» نگاشته شده است. ذهنیت برده وار و ذهنیت آزاد، نگاهی کارمندوارانه به علوم انسانی، نقاط عطف در ساختار ذهنی، تخیل شاعرانه، تاریخ اندیشه ایرانی، جامعه شناسی و هنر اندیشیدن، فراسوی پیش برده وار، خوانش جامعه شناسانه از تجارب توسعه اقتصادی ایرانی، فارابی و ابداع نظریه اجتماعی پساسکولار از موضوعات مورد بررسی در این کتاب هستند.