این رساله مبادی  زایش  روشنفکری ایران و هم ریشگی  آن با خودی ترین امکان  اندیشه عصر قاجار را به بحث می گذارد . موضوع اصلی  رساله آن است  که آیا امکان  واقعا موجود،در حقیقت  خود قادر بود در ماهیت خویش و غیر،تاملی بنیادین  کند  و از درون این تامل به تذکری که مودی به تاسیس  اندیشه ای  جدید باشد، نایل آید یا خیر؟