نظامی گنجه ای، شاعر قرن ششم، در شهر گنجه به دنیا آمد. وی در سرودن داستان های عاشقانه استادی مسلم بود و در سرایش منظومه های بزمی چنان قدرتی نشان داد که در صدر این گروه از شاعران قرار گرفت. تاریخ وفات او به درستی روشن نیست ولی حدود آن را در اوایل قرن هفتم می دانند. پنج گنج یا خمسۀ نظامی، مشهورترین اثر وی، شامل پنج مثنوی تحت این عناوین است: مخزن الاسرار؛ خسرو و شیرین؛ لیلی و مجنون؛ هفت پیکر؛ و اسکندرنامه؛ وی غیر از پنج گنج، دیوان قصاید و غزلیات نیز داشت که مقدار کمی از آن به جا مانده است. این کتابچه گزیده ای موضوعی از مثنوی های نظامی تحت برخی از این عناوین است: عشق؛ غم و شادی؛ طبیعت؛ سکوت و خاموشی؛ رازداری؛ فال خوب و بد؛ تنهایی و غربت؛ و عاقبت اندیشی.