روستای ماخونیک، از روستاهای بیرجند در استان خراسان جنوبی است. این کتاب، حاصل پژوهشی میدانی است که از سال 1377 تا 1379 درباره ی این روستا صورت گرفته است. در فصول چهارده گانه ی کتاب جنبه های مختلف تاریخ و فرهنگ ماخونیک بررسی می شود. پس از پرداختن به وضعیت اقلیمی و جغرافیایی روستا و هم چنین پیشینه ی تاریخی و اوضاع اجتماعی و اقتصادی آن، به وضعیت معیشت، انواع و ویژگی  زمین های کشاورزی و شیوه ی تولید، تامین آب، باغ داری، دامداری، شکار و صنایع دستی اشاره می شود. ارتباطات و حمل ونقل، مسکن، انواع خوراک و پوشاک از دیگر مطالب کتاب به شمار می رود. زبان، ادبیات عامیانه و گویش محلی مساله دیگری است که در اشعار، افسانه ها، قتل ها، دعاها، نفرین ها و... بررسی می شود. دانش عامه، به ویژه بحث مربوط به گاهشماری و تقویم های زراعی و دامی هم چنین طب و داروهای گیاهی محلی موضوعی است که در فصل دهم به آن پرداخته می شود. آیین ها و مراسم مردم در موارد و زمان های ویژه ، باورهای عامیانه نسبت به مسائل گوناگون و بازی ها و سرگرمی های محلی از جمله مطالبی است که فصول پایانی کتاب را به خود اختصاص داده است. در پایان کتاب نیز جدولی از اسامی اهالی روستا که به صورت شفاهی پژوهشگران را در این راه یاری کرده اند به همراه سن شان ضمیمه شده است.