کتاب تاکستانی در رهگذر، گزیده ترین گفته های اجتماعی، عرفانی و اندیشه ورزانه ی میخائیل نعیمه است که در خلال آن با نگاهی منتقدانه و لحنی پیامبرگونه به هستی و مناسبات انسان ها نگریسته است. وی با نقدی استوار به نقد سنت، تقلیدها و کلیشه های مردم می پردازد و آنان را به واکاوی خویش فرا می خواند. بر این اساس، در کتاب تاکستانی در رهگذر، انسان، باشنده ای است که نگاهش از برون به درون معطوف و جویای گوهر راستینِ خویشتنِ خویش است.