کتاب حاضر مشتمل بر یازده مقاله پژوهشی در شناخت حیات اجتماعی دین در ایران است. در مقاله نخست، ایده های اساسی سه نظریه «محرومیت»، «جامعه پذیری مذهبی» و «اعتقادات آموزه ای» با یکدیگر تلفیق شده است. در مقاله دوم، ادعاهای عام نظریه محرومیت در میان جمعیت مسلمانان ایرانی ارزیابی شده است. در مقاله سوم، نتیجه سطح سیستمی و کلان نظریه محرومیت در تبیین دین داری بررسی شده است. در مقاله چهارم، ضمن تشریح چهار نوع نمونه مفهومی ـ ساختاری از دین داری، مرجع ترین نمونه از حیث تجربی مشخص شده است. در مقاله پنجم، به مسئله تجربی در جامعه شناسی دین، یعنی همبستگی منفی میان «تحصیلات و دین داری» آن هم در سطح تحصیلات والدین و دین داری فرزندان نوجوان پرداخته شده است. در مقاله ششم، میزان تعهد مذهبی و تعلّق سیاسی تعیین و در مقاله هفتم، نظریه افول دین داری و معنویت در ایران مطالعه شده است. در مقاله هشتم به این سؤال پاسخ داده شده است که «از میان عوامل و کارگزاران جامعه پذیری مذهبی نوجوانان (خانواده، مدرسه، دوستان، محیط اجتماعی) کدام یک تأثیر بیشتری بر گرایش نوجوانان نسبت به نماز داشته اند؟»، مقاله نهم به آزمون تجربی نظریه «کنترل اجتماعی هیرشی» در تبیین کج روی نوجوانان اختصاص دارد. مقاله دهم ارتباط ابعاد مختلف دین داری را با انواع مختلف بزهکاری توضیح داده است. در مقاله پایانی شاخص های مختلف دین داری بر پایه نمونه «گلاک» و «استارک» معرفی شده است.