سلسله ساسانیان با تلاش اردشیر پاپکان سال  226 میلادی تاسیس گشت و حدود چهارصد سال یکی از دو دولت بزرگ جهان متمدن آن روز بود. مرزهای آن در مشرق تا دره رود سند و پیشاور  و در شمال شرقی تا کاشمر نیز ادامه داشت.در شمال غربی تا کوههای قفقاز و دربند تا دریای سیاه و در غرب رود فرا ت مرز بین ایران و روم بود. دولت ایران در زمان ساسانیان از نظر نظامی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی به جایگاه بالایی رسید و حتی پایتخت خود یعنی شهر تیسفون  در نزدیک مرز غربی با امپراطوری روم بیزانس بوده است که هراسی از این بابت نداشتند.آنها با مقتدرترین کشور هم عصرخود بارها جنگیده و بسیار بر روم پیروز شدند. در مشرق و شمال هم در مقابل اقوام بیابان گرد بسیار مقتدر ظاهر شد و کشور از غارت و تاخت و تاز آنان کاملا در امان بود.دانش طب و نجوم و موسیقی در حد والایی بود و نظان طبقاتی اولین بار  در این دوره در بین مردم بوجود آمد.با حمله اعراب و جنگ قادسیه بسال 636 سپاه یزدگرد سوم شکست خورد و با مرگ وی بسال 652 میلادی در شهر مرو حکومت مقتدر و شکوهمند ساسانی به پایان رسید.به غیر از شهر تیسفون «مدائن» سه آتشکده آذر برزین مهر «ریوند خراسان » آتشگده آذر فرنبغ کاریان در فارس و آتشکده آذر گشنسب در تکاب آذربایجان از اهمیت مذهبی برخوردار بودند.