اثر حاضر ترجمه مقاله ای است با عنوان ((لشکرکشی رومی ها و دولت بیزانس به آتروپاتن)) نوشته ولادیمیر مینورسکی ( 1877ـ 1966) مستشرق شهیر روسی و استاد ادبیات فارسی در مدرسه زبان های شرقی پاریس و لندن .وی در این مقاله با به دست دادن تصویری از سه لشکرکشی آنتونیوس (امپراتور روم در سال 36پیش از میلاد)، متحدین بیزانسی خسرو دوم در سال 591و امپراتور هراکلیوس در سال های 624ـ 627م به آتروپاتن ـ منطقه آذربایجان امروز ـ بسیاری از اماکن جغرافیایی، راه های ارتباطی و چند عارضه طبیعی و تاریخی مهم آتروپاتن را از منظر تاریخی بررسی و ارزیابی می کند .عناوین فصل های کتاب عبارت اند از :((نام های جغرافیایی و ریشه های تاریخی آنها در آتروپاتن (ماد)))، ((لشکرکشی دولت بیزانس بر ضد بهرام چوبین))، ((لشکرکشی های هراکلیوس))، ((راه دینور ـ مراغه))، ((آتشکده شیز))، ((فراآتا ـ ورا)) و ((دریاچه چیچست)) .