سرجان ملکم یکی از ماموران مشهور انگلیسی در کمپانی هند شرقی بود .زبان فارسی را به خوبی آموخت و در زمان فتحعلی شاه قاجار، ماموریت بسیار مهمی  برای کمپانی هند شرقی به انجام رساند که طی آن یک قرارداد سیاسی و یک  قرارداد تجاری منعقد گردید و منافع بسیاری برای اهداف استعماری کمپانی  هند شرقی به همراه داشت .او طی 10سال مسافرت در شهرهای ایران، با اعیان،  سرداران، دانشمندان، فضلا و شعرا معاشرت کرد و مجموعه ای از  نسخه های خطی فراهم آورد .او حاصل تحقیقاتش را به صورت کتاب تاریخ مفصل  ایران، بیشتر برای بهره گیری کارگزاران انگلیسی تالیف نمود و در دو جلد منتشر  ساخت .نخستین بار میرزا اسماعیل حیرت، ادیب و معلم ایرانی ساکن هندوستان  در سال 1287ه  ق در بمبئی کتاب حاضر را به فارسی برگرداند .چاپ حاضر بر  اساس همان ترجمه میرزا اسماعیل فراهم آمده است .این کتاب یک دوره کامل و  مفصل تاریخ سیاسی ایران از قدیمی ترین زمان ها تا عصر قاجار است که به  ترتیب و توالی سلسله های حکومتگر تالیف شده و در دو جلد (در یک مجلد) و  بیست و شش فصل با این مطالب تدوین گردیده است1 :ـ در بیان حدود جبال و صحاری  و جنگل ها و رودها و هوای مملکت ایران، 2ـ در سلسله مهابادیان و پادشاهان  قبل از کیومرث، سلسله جیانیان و یاسائیان، 3ـ سلسله پیشدادیان، 4ـ سلسله  کیانیان، 5ـ در نقل اقوال مورخان در باب اسکندر و سلاطین بعد از او،  6ـ در تاریخ سلسله سلاطین ساسانیه از اردشیر تا یزدجرد، 7ـ نظر اجمال  در دین و شریعت تاریخ و افسانه ها و طبایع ایرانیان قبل از اسلام، 8ـ در حکومت  خلفا در ایران و سلطنت صفاریان و سامانیان و دیلمیان، 9ـ در تاریخ سلاطین  غزنویه، 10ـ در تاریخ سلاطین سلجوقی و مختصری در باب خوارزمشاهیان،  11ـ نظر اجمالی در باب اتابکان آذربایجان و فارس و لرستان و حسن صباح،  12ـ در بیان تسخیر لشکر مغول ایران را و سلطنت هولاکو خان در ایران،  13ـ در بیان صادرات افعال و واردات احوال امیرتیمور گورکان، 14ـ تاریخ  سلاطین صفویه، 15ـ در بیان وقایعی که بعد از فوت شاه عباس بزرگ در ایران  روی داد تا استعفای شاه سلطان حسین و فتح ایران به دست افغان، 16ـ در بیان  پادشاهان افغان و تاخت و تاز ترک و روس، 17ـ در باب وقایع ایام نادرشاه  و اعقاب وی، 18ـ در پادشاهی کریم خان زند، 19ـ در بیان احوال اعقاب و  انسال کریمخان زند و بقایای سلسله زند، 20ـ اجمالی در بیان اوضاع مملکت  ایران و ملل اطراف، 21ـ در وقایع ایام و چگونگی احوال آقا محمد خان  قاجار و جلوس فتحعلی شاه، 22ـ در بیان مذهب و شریعت اهالی ایران،  23ـ در بیان حکومت ایران، 24ـ در باب آب و هوای ایران و مردم این ملک  و شهرها و قریه ها و ترقی در علوم و صنایع، 25ـ کلمه ای چند در باب عادات  و رسوم و طرز زندگی و معاشرت اهالی ایران، 26ـ ملاحظاتی چند در وضع  مملکت ایران و طبیعت سکنه آن .