اتحاد شوروی پس از جنگ جهانی دوم به عنوان یک قدرت برتر در نظام بین الملل فعالیت خود را توسعه داد. الزام های ناشی از آموزه های ایدئولوژیک و تعهدهای توجه به منافع «مهد سوسیالیسم» و تقویت اولین خاستگاه سوسیالیسم، سیاست خارجی این کشور را به صورت جدی تحت تأثیر قرار داد. روابط اتحاد شوروی با ایالات متحده به عنوان نمادهای برتر دو نظام سوسیالیستی و سرمایه داری، سیاست خارجی این کشور را کاملاً جهت داده بود. تقسیم جهان به دو اردوگاه امپریالیستی و ضد امپریالیستی پس از پایان جنگ جهانی دوم، مورد تأکید رهبران اتحاد شوروی قرار گرفت. خوش بینی بعدی نسبت به توازن نیروها در سطح جهان به نفع سوسیالیسم و به طبع اتحاد شوروی در روابط این کشور با دیگران تأثیر می گذاشت. برای تحلیل رفتار سیاست خارجی اتحاد شوروی، باید مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی مورد توجه قرار گیرند. آشکار است که نقش عوامل ایدئولوژیک نیز باید به صورت اساسی تحلیل شود.